Nghệ nhân K’Trơi đam mê đan lát

Nghệ nhân đan lát K’Trơi sinh ra và lớn lên ở bon Ting Wel Đăng, xã Đắk Ha (Đắk Glong). Từ bé ông đã có sự đam mê và thường xuyên học hỏi các kỹ năng về đan lát. Dần dần, nghề đan lát đã “ngấm vào máu” của ông lúc nào không hay.

Đồ dùng trong gia đình được Nghệ nhân K’Trơi làm nên

Hơn 60 năm nay, hầu hết các đồ dùng đan lát trong nhà hoặc trong vùng đều do ông làm nên. Mỗi đồ dùng đan lát có chức năng sử dụng khác nhau. Chẳng hạn cái nia thường dùng phơi nông sản, rổ, rá chủ yếu đựng rau, phục vụ bếp núc hoặc lừ, giỏ… dùng đánh bắt cá, tôm, cua.

Đồ đan lát muốn sử dụng lâu bền, ngoài việc chọn lựa nguyên liệu, bà con thường gác trên giàn bếp một thời gian trước khi đưa vào sử dụng. Theo nghệ nhân K’Trơi, trong các đồ dùng, khó đan nhất là gùi. Khâu khó nhất khi đan gùi là bo độ cong ở phía dưới đáy.

Ngoài sự khéo léo, kỹ lưỡng, khi lựa chọn nguyên liệu, người thợ đan lát phải biết chọn cây tre vừa đủ để khi uốn có độ dẻo. Nếu tre quá già, khi uốn sẽ dễ gãy và quá non thì không bền.

Nghệ nhân K’Trơi kể: “Từ xưa tới nay, người M’nông hầu như nhà nào cũng có vài cái gùi. Gùi thường được bà con đem đi rẫy dùng để đựng các loại nông sản. Mỗi cái gùi thường phải đựng được tầm 20-50 kg, nên phải chọn những cây tre, lồ ô qua một mùa mưa, tức hơn một năm là tốt nhất".

Bà con M’nông còn dùng gùi để đi chợ, đi chơi, đi múa hát… Những loại gùi này thường nhỏ hơn, nhưng đòi hỏi phải đan tinh xảo và trang trí hoa văn đẹp mắt. Ngày xưa, người M’nông thường dùng lá và củ cây rừng để nhuộn mây, tre, lồ ô làm màu trang trí gùi cho đẹp. Ngày nay, nhuộm màu đòi hỏi kỳ công, nên có thể sử dụng sơn để trang trí. "Đan xong 1 cái gùi phải mất 4-5 ngày, giá bán hiện nay khoảng 400.000- 500.000 đồng. Với điều kiện nông nhàn, tận dụng thời gian đan gùi cũng có thêm thu nhập", ông K'Trơi chia sẻ.

Hiện nay, bon Ting Wel Đăng được công nhận là Làng nghề đan lát M’nông của xã Đắk Ha. Theo nghệ nhân K’Trơi, hiện nay bà con trong bon vẫn giữ nghề rất tốt. Bon hiện có hơn 20 người biết đan lát, nhưng đa số người già.

Những năm qua, con cháu hoặc người dân trong bon nếu đam mê nghề đan lát, đều được ông K'Trơi nhiệt tình truyền đạt, chỉ bảo. Nghệ nhân K’Trơi tâm sự: Đan lát là nghề truyền thống có từ lâu đời của đồng bào M’nông. Ngày nay, đan lát không chỉ ứng dụng phục vụ cuộc sống hàng ngày mà còn mang giá trị văn hóa của đồng bào M’nông.

Trong quá trình đan lát, cũng là dịp để mọi người tâm sự, chia sẻ với nhau về cuộc sống gia đình, cách làm kinh tế, xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc hoặc tuyên truyền cho nhau về các đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Vì vậy, Nghệ nhân K’Trơi rất mong được các cấp chính quyền hỗ trợ, duy trì nghề đan lát nhằm phát huy những giá trị tốt đẹp của người M’nông và góp phần tạo việc làm, nâng cao đời sống cho bà con.