Hương ước, quy ước thể hiện vai trò trong xây dựng nông thôn mới

Bon N’jriêng, xã Đắk Nia (Gia Nghĩa) hiện có 150 hộ với hơn 600 nhân khẩu, chủ yếu là đồng bào M’nông sinh sống. Trước đây, do nhận thức còn hạn chế nên người dân duy trì một số tập tục lạc hậu và làm ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe cũng như đời sống tinh thần của người dân.

Từ khi phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” được phát động, được sự tuyên truyền, hướng dẫn của chính quyền địa phương, bon đã tổ chức họp dân để lấy ý kiến đóng góp xây dựng một bản hương ước riêng biệt.

Nhờ vận dụng hương ước vào thực tiễn nên nhiều năm liền bon N’jriêng, xã Đắk Nia luôn giữ vững danh hiệu văn hóa

Theo đó, cùng với việc dựa trên phong tục của người M’nông, bon đã sửa chữa một số nội dung cho phù hợp với thực tế, trong đó quy định những điều nên làm và không nên làm. Vì vậy, từ nhiều năm nay, hương ước đã trở thành một văn bản pháp lý có ý nghĩa quan trọng để người dân phát huy quyền dân chủ cùng tham gia bàn bạc, đóng góp ý kiến, phương thức, cách làm đối với mọi việc chung.

Các quy định về quyền, nghĩa vụ của từng cá nhân, hộ gia đình, nhiều vấn đề liên quan đến cộng đồng như vệ sinh môi trường, thực hiện nếp sống mới trong việc cưới, việc tang, an ninh trật tự… được người dân trong bon đồng lòng hưởng ứng thực hiện, góp phần quan trọng vào việc hoàn thành các chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội của địa phương.

Anh K’Khiêm, Trưởng bon N’jriêng cho hay: “Nhận thức rõ vai trò của hương ước trong đời sống hiện tại, nên ban tự quản bon luôn vận động bà con trong bon thực hiện nghiêm túc.  Nhờ đó mà tình hình an ninh trật tự trong bon luôn đảm bảo, bà con cũng nỗ lực rất nhiều trong việc xây dựng nếp sống văn hóa khu dân cư. Vì thế, từ năm 2011 đến nay, bon N’jriêng luôn đạt danh hiệu bon văn hóa”.

Còn ở thôn 1, xã Kiến Thành (Đắk R’lấp) thì theo Trưởng thôn Bùi Thế Quang, ngay từ khi thành lập vào năm 2007, thôn đã tổ chức họp bàn để xây dựng một bản hương ước nhằm phục vụ đời sống sinh hoạt hàng ngày, nhất là đảm bảo tình hình an ninh trật tự. Bản hương ước có 8 chương, 27 điều quy định cụ thể và đầy đủ mọi hoạt động sản xuất, sinh hoạt của thôn.

Trong đó, việc giữ gìn sự bình yên, đảm bảo an ninh trật tự luôn được người dân ở đây đặt lên hàng đầu. Mọi người dân trong thôn phải có trách nhiệm luôn giữ gìn mối quan hệ láng giềng thân thiện, đoàn kết, giúp đỡ nhau trong sinh hoạt, giải quyết tốt các mâu thuẫn và quyền lợi, với ý thức xây dựng tình làng nghĩa xóm chân thành, thẳng thắn, tế nhị, trung thực, dân chủ, bình đẳng. Không những thực hiện tốt các đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, người dân trong bon luôn tích cực xây dựng nếp sống văn minh, lành mạnh.

Theo ông Nguyễn Khắc Anh, Trưởng Phòng Xây dựng nếp sống văn hóa và gia đình (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch ) thì hiện nay hầu hết các thôn, bon, buôn, tổ dân phố trên địa bàn đều đã xây dựng các bản hương ước, quy ước, với nội dung liên quan đến các mặt của đời sống thực tế, hài hòa giữa tập quán, phong tục, nên được người dân thực hiện nghiêm túc.

Chính nhờ áp dụng hương ước, tại các thôn, bon, bản trên địa bàn đã loại bỏ được rất nhiều tập tục lạc hậu, việc cưới, việc tang được thực hiện theo nếp sống văn minh. Đặc biệt người dân có ý thức hơn trong việc gìn giữ văn hóa dân tộc như những làn điệu dân ca, những bộ môn nghệ thuật truyền thống của ông cha để lại. Việc thực hiện tốt các hương ước, quy ước ở các địa phương đã góp phần đáng kể vào phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, nhất là trong Chương trình xây dựng nông thôn mới.

Cùng với hệ thống pháp luật, hương ước đang trở thành một công cụ hữu hiệu để quản lý, góp phần xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh trong cộng đồng dân cư. Thông qua đó, mối quan hệ giữa cộng đồng cũng ngày càng được thắt chặt, phát huy tinh thần tương thân, tương ái, giúp đỡ nhau trong cuộc sống.