Bãi tập kết, xử lý rác thải ngay sát Di tích lịch sử N'Trang Lơng

Điều đáng nói là bãi rác này tồn tại ngay sát khuôn viên Di tích lịch sử N'Trang Lơng và trong diện tích Dự án đầu tư xây dựng công trình bảo tồn, phát huy giá trị lịch sử các địa điểm phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp của đồng bào M’nông do N’Trang Lơng lãnh đạo (Theo Quyết định số 243, ngày 17/2/2011 của UBND tỉnh).

Di tích lịch sử N’Trang Lơng tại thôn 8, xã Đắk Búk So

Bà Tạ Thị Trung, thôn 8, xã Đắk Búk So bức xúc: Điểm tập kết và xử lý rác này tồn tại đã khoảng 7 năm nay. Hơn 30 hộ dân chúng tôi phải sống trong môi trường ô nhiễm trầm trọng, khói bụi mù mịt, mùi hôi thối, khét lẹt bốc lên cả ngày. Chúng tôi không hiểu vì sao một điểm tập kết, xử lý rác thải thủ công, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, lại nằm trong khuôn viên Khu di tích lịch sử N'Trang Lơng lại có thể tồn tại ngang nhiên lâu năm như vậy? Đã nhiều lần người dân chúng tôi kiến nghị lên xã, huyện và tại các buổi tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND tỉnh, đại biểu Quốc hội xử lý tình trạng này nhưng đã nhiều năm nay vẫn chưa chấm dứt.

Rác được đổ và đốt ngay sát khuôn viên Di tích lịch sử N’Trang Lơng

Ông Nguyễn Duy Tân, Trưởng Phòng Tài nguyên-Môi trường huyện Tuy Đức cho biết: Đầu năm 2011, huyện Tuy Đức triển khai dự án xây dựng Cụm Công nghiệp-Tiểu thủ công nghiệp tại xã Quảng Tâm, trong đó có hệ thống xử lý rác thải. Tuy nhiên, do không có vốn nên dự án chưa triển khai được.

Sau đó, HTX Vận tải Tuy Đức có đăng ký thực hiện việc thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn trung tâm xã Đắk Búk So. Việc này do ông Đặng Văn Hưng, trú tại thôn 8, xã Đắk Búk So đảm nhận. Bình quân mỗi ngày, gia đình ông Hưng thu gom khoảng 4 tấn rác thải sinh hoạt và tập kết, xử lý ngay tại mảnh đất khoảng 2000 m2 của chính gia đình ông.

Để "trả công" cho việc thu gom, xử lý rác, UBND Tuy Đức phải trả cho HTX Vận tải Tuy Đức một khoản ngân sách không nhỏ và tăng dần theo hàng năm. Cụ thể, năm 2016 gần 590 triệu đồng; năm 2017 gần 800 triệu đồng. Bên cạnh đó, HTX này cũng được "cấp" một xe chuyên dùng để thu gom rác thải, được mua từ ngân sách. HTX chỉ phải “đóng góp” lại cho huyện 97 triệu đồng.

Lượng rác mới được tập kết về và đốt còn nghi ngút khói bụi

Qua quan sát của phóng viên vào sáng 4/1, việc xử lý rác thải chủ yếu được đem đốt và chôn lấp rất thủ công. Đứng gần bãi rác, một mùi hôi thối, khét lẹt, khói bốc lên nghi ngút bay xuống khu vực dân cư. Chỉ cần đứng gần đó khoảng mấy phút là mọi người không thể chịu nổi. Một cảm giác khó thở, nhức đầu, thậm chí có người bị nôn ói khi hít phải khói độc. Phía bên dưới bãi rác là khu dân cư đang sinh sống và sản xuất, có cả nguồn nước tưới.

Để vào bãi rác, ông Hưng còn ngang nhiên lấn chiếm đất trong khuôn viên khu di tích, phá bỏ hàng rào rồi làm thành một con đường đi ngay sát bờ hào của di tích, nơi được cho là địa điểm anh hùng N’Trang Lơng giết chết Henri Maitre (tại trận Bu Nor, ngày 30/7/1914).

Núi rác khổng lồ vừa được đốt xong

Cũng theo ông Tân thì bãi xử lý rác thải này tồn tại (năm 2011) trước khi Di tích khởi nghĩa của Anh hùng N’Trang Lơng được công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia. Tuy nhiên, Cụm di tích lịch sử các địa điểm về phong trào khởi nghĩa do N’Trang Lơng lãnh đạo được công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm 2007.

Khuôn viên Di tích lịch sử N’Trang Lơng bị phá bỏ hàng rào, lấn chiếm đất để làm thành một con đường đi

Được biết, ngày 17/2/2011, UBND tỉnh có Quyết định số 243 về việc phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng công trình bảo tồn, phát huy giá trị lịch sử các địa điểm phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp của đồng bào M’nông do N’Trang Lơng lãnh đạo. Theo đó, Cụm di tích lịch sử này có diện tích 42 ha, trải dài trên địa bàn các xã Đắk R’tíh, Đắk Búk So, Quảng Tâm sẽ được khoanh vùng, triển khai theo Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng điểm du lịch văn hóa. Như vậy, bãi rác này đang nằm ngay “tâm” của cụm di tích lịch sử này.

Người dân bức xúc phản ánh tình trạng xử lý rác thải gây ô nhiễm môi trường với các phóng viên báo chí

Thiết nghĩ, việc tập kết và xử lý rác thải sinh hoạt một cách thủ công, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, lại xâm hại đến Di tích lịch sử quốc gia thể hiện được sự vô trách nhiệm của HTX Vận tải Tuy Đức và chính quyền địa phương. Đề nghị chính quyền các cấp, các ngành chức năng cần nhanh chóng tìm hướng xử lý dứt điểm tình trạng này. Qua đó, đảm bảo an toàn môi trường sống cho người dân; trả lại sự tôn nghiêm, giá trị văn hóa và truyền thống cách mạng của Di tích lịch sử N’Trang Lơng.