Truyện ngắn: Ngày về…

- Cô Tâm…!

Tiếng gọi đột ngột của ai đó làm bà Tâm suýt chút nữa giật mình, ngước lên nhìn.Trước mặt bà là một anh thanh niên khoảng hơn 30 tuổi, nước da rám đen, khuôn mặt có vài vết sẹo nhỏ. Hai tay anh xoa xoa vào nhau trước bụng, cả người run run hình như đang xúc động lắm.

- Cậu hỏi tui hả?

- Dạ, con hỏi cô chứ hỏi ai nữa cô ơi. Con là thằng Lang đây cô. Chắc cô quên con rồi…

- Người thanh niên vừa cười vừa nói nho nhỏ.

Lần này thì bà Tâm giật mình thật. Con dao chặt thịt trên tay bà sém rơi xuống đất. Phải mất đến hơn 1 phút sững người, bà mới bình tĩnh lại được. Bà cứ nghĩ thằng bé Lang năm nào đã chết nơi xứ người, trong những ngày li hương phiêu dạt. Ai ngờ, nó về, và đứng trước mặt bà, bằng da bằng thịt. Nhưng năm tháng qua đi, nó khác quá so với hồi nhỏ.

Xếp vội cái ghế bên bàn bán thịt của mình giữa chợ, bà Tâm kéo Lang ngồi xuống, rồi bảo:

- Cũng hơn 20 năm rồi phải không con? Cô mừng quá. Mấy chục năm nay con sống ở đâu, làm ăn ra sao, nói cho cô nghe với…

Câu chuyện giữa hai cô cháu chưa bắt đầu, thì trong tâm trí của bà Tâm đã lờ mờ hiện ra hình ảnh thằng bé Lang của hơn 20 năm về trước. Lúc ấy, cả xóm ai cũng nghèo hết. Nhà bà cũng vậy và nhà của ba mẹ thằng Lang cũng vậy. Hai vợ chồng bà Tâm lúc ấy mới có con trai đầu học mẫu giáo, nhà cũng làm ruộng thôi. Thằng bé Lang chắc hồi đó tuổi cũng ngang ngang với cu Pháp, con bà Tâm. Nhưng chưa kịp hiểu được sự đời, nó đã rơi vào cảnh tréo ngoe của số phận.

Ba thằng Lang lúc ấy suốt ngày rượu chè bê tha, đánh đập và đuổi mẹ nó đi khỏi nhà, khi nó mới lên 5 hay 6 tuổi gì đó. Rồi ông đưa 1 bà khác về ở trong nhà.Dì ghẻ con chồng, những mâu thuẫn xảy ra và giáng xuống đầu đứa bé nhỏ nhoi chưa biết gì hết. Thằng bé không được ai chăm sóc, phải đi lang thang đầu làng cuối xóm ngày cũng như đêm, mùa nắng cũng như mùa mưa. Đói quá, thấy nhà nào có trái dưa, trái bí là Lang đánh liều chạy vào hái, ăn sống cho qua bữa. Có nhà thương tình cho ít cơm nguội; có nhà ghét thì xua chó ra đuổi đi. Thật ra người ta cũng không đến nỗi vô cảm đâu, nhưng cái thời mà ngay con cái họ còn không có đủ cái ăn qua cơn đói, thì làm sao họ dám đem cơm cho 1 đứa trẻ khác lang thang ăn… Được cái thì thằng Lang có hái trái dưa, trái cà chín, dân xóm biết có khi dọa cho nó chạy, chứ cũng không ai nỡ đánh mắng làm chi đứa trẻ nghèo sớm bất hạnh ấy.

Nhà bà Tâm lúc ấy có cây ổi sẻ phía sau nhà, mùa nào cũng trĩu trái. Lần đầu tiên bà gặp nó đánh liều trèo lên cây ổi hái mà không xin. Cái dáng người nhỏ xíu, ốm teo đu trên nhánh ổi làm bà thấy thương và xót quá. Không dám gọi, bà chỉ đứng nép bên chái bếp, chờ cho Lang hái ăn xong, tụt xuống, rồi mới chạy ra, gọi rồi dắt vào nhà. Biết Lang đói bụng lắm, bà bới một tô cơm to, chan một ít mắm cái và bỏ mớ rau luộc vào, nhẹ nhàng bảo nó ăn hết. Đó là phần cơm trưa ngon nhất của bà, bưng cho nó là bà phải nhịn buổi trưa, cho đến tối mới ăn lại. Thằng bé lúc ấy rơm rớm ngước lên nhìn bà, rồi nhanh chóng và bát cơm vào miệng.

Những ngày sau, biết bà Tâm có lòng thương, lúc buồn hay đói bụng quá, thằng bé Lang thường đi ngang qua lại trước nhà bà, thấy dáng bà trong nhà là nó lại nhìn vào chờ bà gọi. Và bà gọi thật. Dần dần thành quen. Rồi bà đem chuyện kể với chồng mình. Hai vợ chồng xem nó như con vậy, nhưng không dám để ở nhiều trong nhà, vì sợ ông cha nó hay rượu chè, chửi bới, có khi lại làm ngược… Có những lần nhiều ngày Lang không được tắm, vợ chồng bà Tâm gọi sang, nấu nước tắm cho, hớt tóc cho, lấy quần áo của con trai ông bà mặc cho. Có nhiều đêm mùa đông lạnh, bị cha và mẹ kế đuổi không cho ngủ trong nhà, cậu bé Lang phải chui vào đống rơm hàng xóm cạnh bụi tre làng ngủ. Hai vợ chồng bà Lang đi tìm về, đem vào phòng nhà ông bà cho ngủ…

Rồi một ngày nọ, không biết từ đâu mẹ ruột của Lang về thăm quê, rồi vội vã ra đi lại. Thằng bé chạy theo mẹ, nhưng không kịp. Người ta chỉ kịp nhìn thấy nó trèo lên một chiếc xe khách, khi mẹ nó vừa lên 1 chiếc xe khách trước đó 1 lúc. Hai mươi năm đằng đẵng trôi, rồi trong xóm dần quên đi nó… Ai cũng bảo chắc nó chết rồi chứ sống sao được. Ngày ra đi nó chưa tới 10 tuổi. Có vài lần mẹ ruột nó về quê lại, người ta hỏi thăm, bà thản nhiên nói là không biết nó ở đâu, và cũng không biết ngày ấy nó lên xe đuổi theo bà…

Dòng suy nghĩ của bà Tâm bị đứt đoạn, khi Lang mở đầu câu chuyện:

- Cô chú lâu nay khỏe không cô? Con quên mất nhà cô, chỉ nhớ tên cô. Về đây hỏi, người ta nói cô bán thịt bò ở chợ Bà Rén, nên con đi thẳng vào tìm…Con mang ơn cô nhiều lắm… Còn chuyện phiêu dạt của con mấy mươi năm qua, dài lắm cô ơi…

Châm một điếu thuốc, vừa nhả những hơi khói lên không trung, Lang bắt đầu nhớ lại quãng đời đầy chông gai của mình. Ngày ấy, chưa được 10 tuổi, Lang chạy theo mẹ để mong được mẹ mang đi cùng, chứ ở nhà sống với ba và mẹ kế khổ quá. Thấy mẹ vừa lên chiếc xe khách, xe ấy chạy nhanh quá, không đuổi kịp, cậu bé liền nhảy lên chiếc phía sau, cứ nghĩ là chiếc xe ấy đuổi theo được xe có mẹ mình… Nhưng sự đời đâu có dễ như ý nghĩ của một đứa bé. Hai xe không đến cùng 1 điểm. Nhưng người lái xe khách cũng thương tình, cho cậu bé đi đến cuối bến. Sài Gòn chào đón cậu trong sự lẻ loi và cái đói…

Một thân một mình không gia đình, không bè bạn, không người cưu mang, cậu bé Lang vật vờ lang thang các chợ gần bến xe xin khuân vác. Nhưng người ta nhìn cái thân thể gầy gò ốm yếu ấy, ai cũng lắc đầu.Vậy là cậu chuyển qua xin từng đồng lẻ, từng miếng cơm thừa để mong qua cơn đói. Người thương thì ít, kẻ vô tâm thì nhiều; những bữa ăn qua quýt với cơn đói triền miên vây lấy Lang. Đành liều, cậu bé phải ăn cắp thức ăn như ở xóm nhà ngoài quê mình. Nhưng Lang đâu biết rằng hai nơi ấy khác xa nhau nhiều. Người ở quê dù có dọa nạt, xua đuổi Lang nhưng vẫn thương tình không ai đánh đập, cũng không ai giật lại đồ cậu hái trộm, lấy trộm… Nhưng Sài Gòn thì khác. Khi chỉ vừa động vào đồ ăn của người ta và bỏ chạy, cậu bé Lang đã bị những trận đòn nhừ tử… Không biết bao nhiêu trận đòn như vậy đã đi qua cùng cậu những ngày mới lạ ở vùng đất cũng rất lạ. Rồi, người ta bắt cậu, đưa vào trại giáo dưỡng.

Vào đây, ai buồn chứ Lang lại mừng. Có cái ăn, cái mặc mà không bị ai đánh đuổi cả. Lang lại chịu khó lao động, phụ với những cô chú quản lý những việc trong trại, nên dần dần mọi người cũng quý, gần gũi dần với cậu bé. Thấm thoắt rồi cũng đủ 18 tuổi, Lang được ban quản lý trại giáo dưỡng cho đi học nghề, rồi cho ra đời mưu sinh tự sống. Với nghề thợ xây học được, anh bước vào đời hơi chật vật, nhưng vui với những đồng tiền chân chính mình làm ra; bỏ lại phía sau lưng những ngày tháng đắng cay, tủi cực…

Nhưng sống nơi xứ lạ quê người, dù đã bước đầu ổn định công việc, không còn lo thiếu ăn, mặc rách nữa; nhưng trong lòng Lang vẫn nghĩ về một vùng quê nhà mà cậu nương tựa khi còn bé thơ, đến ngôi nhà nhỏ, và đến người cô hàng xóm tên Tâm đã cưu mang cậu rất nhiều lúc cậu đói rét. Thông tin duy nhất mà anh Lang nhớ được là nhà mình ở gần một con sông, có cái cầu tên là Bà Rén. Ban ngày đến công trường, anh tranh thủ hỏi mọi người xem có biết tỉnh nào có con sông như vậy không. Tối về phòng trọ, anh lại mở cái radio nhỏ của mình, nằm nghe thời sự, để mong có một thông tin trên đài nhắc đến hai chữ Bà Rén… Nhiều năm trôi đi như vậy.

Cho đến một ngày gần đây, điều may mắn đã đến với anh, khi có người bạn thợ cùng làm cũng đến từ tỉnh quê nhà. Người này đã tìm được cho anh số của chính quyền xã nơi anh sống lúc nhỏ. Anh gọi điện liên lạc, chính quyền hỗ trợ rất kỹ về chỉ dẫn đường về quê. Thế là không suy nghĩ nhiều, anh tạm gác công việc, trả nhà trọ, ôm xách ra bến xe về quê, cho thỏa nỗi nhớ của một người tha hương lâu ngày…

Bà Tâm vừa lắng nghe, vừa rung rung khóc. Bà không thể nghĩ rằng Lang lại trải qua những ngày cơ cực đến vậy. Nhưng bà cũng mừng lắm, vì cậu bé ngày xưa đã tìm được đường về nhà, về quê xứ. Bởi quê nhà lúc nào cũng bao dung và đầy yêu thương. Bà nhẹ nhàng hỏi:

- Nè con, vậy giờ con về chơi ít bữa rồi vào lại, hay ở nhà kiếm việc chi làm, ở với ba?

Lang trầm ngâm, rồi trả lời:

- Dạ, con về tới nhà thì ba con cũng vừa đổ đau nặng cô à. Bà vợ bé của ông ấy cũng bỏ ông ấy đi lâu lắm rồi. Giờ ông nằm bệnh viện mà không có ai chăm sóc, nuôi cả. Con sẽ ở lại lo cho ba trong lúc ốm đau này đã cô. Ba con khỏi bệnh, con mới tính tiếp.

Bà Tâm thở phào, tự dưng ôm lấy Lang, trong mừng rỡ. Bà không ngờ tâm thằng bé mà bà cưu mang ngày xưa lại tốt vậy. Người cha cay nghiệt, vô trách nhiệm ngày xưa đánh mắng Lang, không cho Lang ăn uống, không cho ngủ ở nhà; và gián tiếp đẩy cậu bé vào cảnh li hương từ rất nhỏ, chịu bao nhiêu tuổi cực. Nhưng khi tìm được đường về quê, Lang lại quan tâm đầu tiên đến sức khỏe cha mình, khi không còn ai bên cạnh ông.Lòng hiếu thuận ấy đáng quý biết bao. Bà Tâm thấy công sức hai vợ chồng mình cưu mang, dạy dỗ đứa bé ngày xưa hoàn toàn không vô ích. Biết hiếu thuận với đấng sinh thành, dù họ ra sao đi nữa; đó là biểu hiện của sự trưởng thành của một con người…

Câu chuyện tạm dừng khi Lang nói phải mua ít đồ ăn về nấu mang ra bệnh viện cho ba anh. Bà Tâm cắt miếng thịt bò lớn, bỏ bao, đưa cho Lang, bảo đem về nấu cháo cho ba. Lang cúi gập người, nhỏ nhẻ nói lời cảm ơn, như đứa bé 5 tuổi 6 tuổi ngày xưa…

Nhìn bóng Lang khuất dần sau những quầy hàng trong chợ, bà Tâm lại thấy lòng rộn vui… Tự dưng bà lại nghĩ đến việc sẽ tìm cho Lang một người vợ và 1 công việc ngay ở mảnh đất quê hương này. Vì từ lâu, bà đã coi nó như con trai của mình…