Truyện ngắn: Đền Hùng xanh thẳm

Minh họa: Ngọc Tâm

Thóc dắt xe đạp lên cổng, thở hổn hển gọi bà. Chiều nhá nhem, bếp chưa nổi lửa, có lẽ bà còn ở ngoài vườn hái chè hoặc chăn mấy con bò. Sáng nay bà bảo chè đang ra búp non phải tranh thủ hái, sao bán chè khô cho được giá. Thóc cọ nồi, vo gạo miệng huýt sáo vang. Thoăn thoắt ôm củi vào nhóm lửa, nhặt rau, chẳng mấy chốc mà cơm canh đã chín. Vùi thêm vài củ khoai vào tro nóng Thóc chạy vù ra đón đàn bò vừa kịp về chuồng. Thóc đỡ sọt chè đầy trên lưng bà xuống, ngọn nào cũng non xanh mơn mởn. Bà đã thấm mệt sau cả ngày vất vả ngoài đồi. Ngồi xuống bậc thềm bà dặn thằng cháu nhớ khóa cửa chuồng bò cẩn thận. Trời sầm sập tối, lũ dơi bay loạng choạng ngoài sân. Vài tiếng trống hội vang lên, trong làng đã bắt đầu tập văn nghệ, tập giã bánh dày để chuẩn bị cho hội thi trong ngày Giỗ Tổ Hùng Vương. Bà quay ra giục Thóc:

- Cháu tắm giặt nhanh còn ăn cơm. Ăn xong học bài xong sớm bà cho ra nhà văn hóa mà xem. Vui lắm.
- Nhưng cháu còn phải giúp bà sao chè mà. Hôm nay nhiều chè, một mình bà làm thì vất lắm.

Thóc dụi đầu vào vai áo bà còn dính đầy nhựa chuối nhựa chè. Vai bà ngày càng gầy nhô những khớp xương khô khốc. Bữa cơm của hai bà cháu giản dị lắm. Rau vườn nhà, tép dưới sông, trứng gà trứng vịt bà nuôi ăn không hết. Thỉnh thoảng được nghỉ học Thóc lúi húi dưới đồng là được bát canh cua. Giàn bầu trước nhà sai trĩu quả, ăn không hết đến chợ phiên là bà mang bán. Những đồng tiền cóp nhặt từ cây trái vườn nhà bà đút vào con lợn đất “để chờ Thóc vào cấp 3 bà sẽ mua cho cháu chiếc xe đạp điện đi học cho đỡ vất”. Chân Thóc khỏe lắm mà, quen chạy theo bà lên đồi từ lúc nhỏ nên không cần có xe đạp điện. Tiền đó Thóc muốn dành để thuốc thang cho bà những khi đau ốm. Mùa này thu hoạch chè là chính. Chè của bà không phun thuốc bao giờ nên bán được giá, khách quen nhiều năm vẫn đặt. Bà sao chè thủ công trên chảo, tay đảo chè đến nóng rát. Mỗi lần hái, hai bà cháu thường cặm cụi cả tối mới sao xong. Tay bà dính đầy nhựa chè đen đúa theo năm tháng. Nhưng từng vốc chè khô trên tay bà thì thơm lắm. Nó thường khác với thứ chè cũ bán đầy ngoài chợ. Có khi Thóc ngủ vùi trong bàn tay bà thơm ngát. Trăng treo trên ngọn cau. Tiếng vạc ăn đêm vọng vào xa thẳm. Tiếng trống hội đã dừng, những người làng đi tập nghi thức rước kiệu cũng đã lặng lẽ trở về nhà. Tiếng chân họ đi qua ngõ đã vẳng xa dần. Chỉ vài hôm nữa thôi là đến ngày Giỗ Tổ Hùng Vương. Bà cũng phải nhanh tay sao những mẻ chè ngon nhất để giao cho vài nhà hàng, quán nước trong mùa lễ hội.

Trong giấc mơ Thóc thấy mình nằm dưới tán cây xanh mát. Đó cây tràm, một loại thân gỗ không có gì đặc biệt. Nhưng lại thân thuộc với Thóc từ lúc nhỏ. Bởi khắp dải đất này nhìn đâu cũng thấy những cây tràm vươn cao phủ xanh đồi núi. Lúc nhỏ Thóc hay ra đồi tràm hái củi cho bà. Củi tràm khi cháy có mùi tinh dầu hăng hắc nhưng ngửi quen sẽ thấy dễ chịu vô cùng. Hương tràm đượm vào từng củ khoai củ sắn trong nồi. Lẫn trong mớ tóc rối của bà, trong vạt áo đầy nhựa chuối của Thóc. Đợt tràm này thu hoạch là bà lại trồng đợt mới. Thóc theo bà bổ hố trồng tràm, ước sau này tán cây to như những đám mây trên nền trời xanh thẳm. Thóc nằm dưới gốc cây nghe chim chóc ríu ran, nhìn nắng hiền hòa xuyên qua kẽ lá. Tỉnh dậy Thóc nhớ lại giấc mơ còn nóng hổi. Thằng nhỏ nhận ra nơi mình nằm trong mơ vừa quen vừa lạ. Nó không phải là quả đồi quen thuộc nhà bà. Phải rồi, đó là khu rừng đền Hùng, cách nhà bà không xa. Nơi mà Thóc cùng bạn bè ở trường từng tham gia lễ phát động trồng cây cách đây đã ba năm. Khoảng rừng đó nhìn từ xa đã xanh um nhưng Thóc chưa một lần trở lại. Không biết cây Thóc trồng có còn sống không? Nếu còn chắc cũng đã cao hơn đầu Thóc.

- Chiều nay chắc cháu sẽ về muộn bà ạ. Cháu muốn rủ bạn bè đi thăm lại khoảng rừng mà tụi cháu trồng cây. Bà nhìn thấy khoảng xanh kia không? Mấy năm trước còn là đồi trọc. Cháu chỉ sợ mình quên mất vị trí gốc cây mình từng tự tay trồng.

- Nhớ được thì vui. Không nhớ được cũng chẳng sao cháu à. Điều quan trọng là các cháu đã góp công sức mình cho khu vườn quốc gia Đền Hùng. Màu xanh ấy là của chung tất cả mọi người mà cháu.

Thóc đạp xe trên con đường quen thuộc, nghe ríu rít tiếng chim dưới những tán cây. Vài giọt mưa đêm còn đọng lại trên phiến lá vừa rớt xuống lưng mát lạnh. Những ngày này đường đông hơn vì khách thập phương nô nức về nguồn. Họ mải mê ngắm nhìn màu xanh trù phú ở nơi mà vua Hùng chọn làm nơi đóng đô. Núi non hùng vĩ, sơn thủy hữu tình, nơi đất trời hội tụ khí thiêng. Thóc bỗng nhiên tự hỏi ai là người đã trồng lên những tán cây xanh? Cả trăm ngàn gốc cây là từng ấy bàn tay con người vun trồng theo năm tháng. Bà nói đúng, Thóc thấy lòng bỗng nhiên vui quá, khi nghĩ đến đâu đó trong màu xanh bất tận này có một gốc cây do chính mình trồng. Nó sẽ cùng Thóc lớn lên gắn bó với ngọn núi Nghĩa Lĩnh này. Cây vẫy gọi, chào đón những người con từ khắp mọi miền đất nước về thăm. Cây che mái đầu, cây nâng chân bước. Cây lúc nào cũng dịu dàng bao bọc lấy con người.

- Lúc hai ông bà kéo nhau về vùng đất này kiếm kế sinh nhai, vẫn còn nhiều vùng đất hoang sơ lắm. Rừng cho ông bà cây để dựng nhà, lá để lợp mái, rau dại mỗi bữa cơm. Nên ngay sau khi có chỗ ăn chỗ ngủ là ông cầm cuốc đi vỡ đất hoang để bổ hố trồng cây. Cực nhọc lắm, hai bàn tay của ông phồng rộp, gan bàn chân chai cứng. Vài năm sau mới có quả đồi này cháu à. Ngày ấy còn chưa trồng chè đâu, toàn bạch đàn cả đấy.

- Chắc là ông vui lắm bà nhỉ?

- Những buổi chiều đi làm về, vai áo đẫm mồ hôi ông hay đứng nhìn bao quát cả quả đồi. Ông cháu luôn nói niềm vui của người trồng cây là bóng mát, là trái ngọt. Tuy ông cháu đã ra đi quá sớm, những trái ngọt đầu mùa còn chưa kịp hưởng. Nhưng ở dưới suối vàng chắc ông vẫn rất vui. Ông cháu luôn dặn bà chặt một cây là phải trồng một cây khác thế vào. Đừng để khoảng đất nào trống trải.

- Sau này lớn lên cháu sẽ trồng thật nhiều cây bà ạ.

- Đâu cần chờ sau này lớn lên, tuổi nào cũng có thể trồng cây. Chẳng phải cây cháu trồng ở rừng đền Hùng cũng đã cho bóng mát đấy thôi.

Thóc nhoẻn cười ngồi mộng tưởng xa xôi gì đó. Nhưng giờ thì Thóc chỉ ước gì mình lớn thật nhanh để làm giúp bà mọi việc lớn nhỏ trong nhà. Bố mẹ mất sớm, Thóc ở với bà từ khi còn bé xíu. Từng miếng ăn ngon, manh áo ấm bà đều chắt chiu dành dụm nuôi Thóc lớn khôn. Những đêm nằm nghe tiếng dế kêu ngoài vườn bà hay ôm thằng cháu nhỏ của mình thủ thỉ “cháu bà lớn quá rồi. Bà thì ngày càng già đi không biết còn theo cháu được đến bao giờ”. Qua ánh trăng chiếu vào cửa sổ Thóc thấy tóc bà trắng lấp lánh như một miền cổ tích. Thóc cầm bàn tay gầy guộc nhăn nheo của bà nũng nịu “bà phải thật khỏe mạnh để sau này lớn lên cháu sẽ dẫn bà đi thăm thú khắp nơi”. Hai bà cháu cùng cười, mùi chè khô mới sao ướp hương cả gian buồng nhỏ. Đêm bà hay thức giấc trằn trọc theo từng tiếng gà gáy báo canh. Bà hay dậy đun nước, nấu cơm, bóc lạc canh cho đứa cháu nhỏ của mình yên giấc. Có đêm thức giấc Thóc rưng rưng xúc động khi thấy bà ngồi thủ thỉ trò chuyện cùng ông. Khói hương mịt mù đêm, chỉ có tiếng cơm sôi trong bếp là gần gũi. Trời hửng sáng, đêm của bà đã tàn, có cơm nóng cháu ăn để đạp xe đến trường. Bà lại đeo sọt trên vai lụi cụi với bạt ngàn xanh thẳm.

Cứ gần ngày Giỗ Tổ là bà cháu Thóc sẽ mở quán nhỏ ven đường mang những trái chín trong vườn ra lề đường ngồi bán. Khách thích những trái hồng xiêm, vú sữa, đu đủ chín, ổi găng. Mỗi thứ một ít, tất cả đều ngọt lịm chẳng sợ thuốc thang gì. Thóc thích ngồi bán dưới gốc cây xà cừ, ngắm những khuôn mặt người qua lại. Trà nóng hay trà đá đều có cả, khách mệt cứ nghỉ chân. Có tiền lẻ thì đưa bà vài nghìn, không có cũng chẳng sao. Bà bảo Thóc “đáng là bao. Khách ở xa đến đây, đi đường chắc mệt”. Thóc ngồi trông quán nước mà tâm trí còn mải mê theo từng hồi trống hội. Lễ rước kiệu năm nào cũng vui. Có năm, Thóc mải chạy theo đội múa sư tử, tuột khỏi tay bà lúc nào không biết. Tiếng chiêng trống rộn vang vui chưa từng thấy. Lúc còn khỏe bà cũng dậy từ bốn giờ sáng để chuẩn bị đồ lễ gồm bánh chưng, bánh dày đi theo đoàn kiệu. Giờ bà yếu rồi, chỉ có thể đứng bên đường nhìn đoàn rước kiệu đi qua. Cờ hội phất phơ trong gió, từng bước chân nô nức về nguồn. Đoàn người đi giữa bạt ngàn xanh. Thóc hát câu gì đó véo von. Bà khẽ mỉm cười rót mời khách một chén trà thơm ngát…