Truyện ngắn: Bên bờ Ảo Vọng

Minh họa: Ngọc Trí

Người M’nông sống quần cư gắn bó giữa núi rừng giản dị và nồng hậu giữa hai bên biên giới Việt Nam – Campuchia. Họ cùng ăn lúa nương, uống chung dòng suối Đắk Đam trong vắt. Mùa khô, hoa cà phê nở trắng trời vòng quanh bờ suối vắng thắm tình hữu nghị. Mùa mưa, ăm ắp nước đầy, cá tôm tung tăng bơi lội thanh bình tình đoàn kết giữa hai dân tộc. Hai nước ngàn đời nay là bạn bè, là anh em, là đồng chí tươi xanh, mát lành. Một ngày trời đất tối lại, đạn nổ xé đầu, quân Pôn Pốt phát động cuộc chiến tranh “vay mượn” từ sự xúi giục của kẻ khác. Chúng tàn ác mổ bụng người già, đập đầu trẻ thơ, bắn giết dân lành, cưỡng bức phụ nữ. Lửa chiến tranh náo loạn cả rừng già tĩnh lặng. Buôn làng tan hoang không còn bóng người, máu loang lổ đỏ ối cả dòng suối Đắk Đam khiến cá tôm cũng phải khiếp sợ chạy trốn. Cây sầu riêng già trước nhà rông xơ xác, lêu nghêu nghẹn ngào khóc. Cuộc sống bình lặng ngàn đời trên cao nguyên huyền thoại bị hủy hoại bởi quân hung tàn. Già bản Y Chinh và một số trai bản quyết định vượt rừng dẫn bộ đội Cụ Hồ về đánh đuổi bọn diệt chủng. Họ ra đi và cùng đoàn quân tinh nhuệ trở về giáng những đòn sấm sét lên đầu kẻ thù. Quân Pôn Pốt hoảng loạn chạy thục mạng về phía biên kia biên giới bỏ quên cả súng đạn, khí giới và những thứ cướp được. Bộ đội Cụ Hồ truy quét đến tận cùng sào huyệt của bọn diệt chủng rồi nhanh chóng ổn định tình hình.

Hạ sỹ Đào Trung Hạ là người có mặt đầu tiên đến với dân làng. Anh và đồng đội cấp cứu người bị thương, nâng đỡ người già con trẻ, dọn dẹp đống đổ nát, dựng lại nhà cho đồng bào, kêu gọi những người đang trốn ở rừng sâu quay về với buôn làng của mình…Già bản Y Chinh mếu máo trong sung sướng:

- Buôn làng hết họa lớn rồi bộ đội ạ! Nhưng còn người anh em người M’nông ta phía bên kia biên giới?

- Già yên tâm, Giàng sẽ dẫn đường cho chúng con đuổi Pôn Pốt đi thôi. Lũ làng bên ấy cũng sẽ yên vui trở lại.

Đào Trung Hạ cùng đồng đội lên đường vào một buổi tinh mơ, sương mai cao nguyên trắng xóa nặng mi mắt người ra đi, đẫm ướt vai áo người ở lại. Chú gà rừng chưa kịp thức giấc để tấu lên hành khúc người ra trận, chỉ có tiếng máy nổ của xe quân sự chở bộ đội băng rừng tiến về phía biên giới nước bạn. Đào Trung Hạ cùng đồng đội được đón chào bằng hàng loạt đạn AK bắn thẳng. Đầu đạn đỏ lòm xuyên màn sương trắng vạch những đường căng hoang dã về phía những người lính tình nguyện. Tàn quân thua trận khi đối đầu với quân đội chính quy Việt Nam chạy tan tác tụ tập lại phía bìa rừng. Hạ và đồng đội không ai nghĩ rằng Pôn Pốt tụ tập ngay sát biên giới. Chúng hung hãn xả hết cả băng đạn rồi lại tiếp tục chạy. Bỗng có tiếng nổ rất gần, Hạ bị đạn AK xuyên thủng bắp đùi, vẫn còn tàn quân mai phục ngay cạnh trận địa mà ta đã hoàn toàn làm chủ tình hình. Vết thương không chạm vào xương nhưng khá nặng, máu ra nhiều khiến anh ngất lịm khi được đồng đội khiêng cáng về tuyến sau.

Ta đã biến trạm xá của nông trường cà phê thành trạm phẫu thuật tiền phương, lâu nay chỉ có một vài công nhân gặp sốt rét rừng đến để điều trị. Giữa bát ngát nông trường có mõm đất nhô ra hình lưỡi dao đâm ra giữa hồ nước biếc. Người ta gọi mũi Ảo Vọng. Ảo Vọng vì bất cứ ngày nắng hay mưa, trưa hay tối đều có màn sương mỏng giăng giăng che kín lối đi. Ảo Vọng vì nơi đây cách biệt với thế giới bên ngoài, cứ hư hư, ảo ảo, thật mà mơ, mơ mà thật. Tia sáng mặt trời xuyên qua màn lá biếc ngậm sương giăng loang lổ lên căn nhà gỗ. Đó là trạm phẫu thuật tiền phương được bộ đội phủ lên rèm trắng. Hạ cựa mình, trên cái nền toàn màu trắng ấy có một đôi mắt mở to, đen láy, nhìn anh đầy thương cảm.

 - Bộ đội Hạ tỉnh rồi!

 Y tá H’Lan thốt lên mừng rỡ. Cô đã thức trông anh xuyên đêm. Ông mặt trời rạng đông ngời sáng, sáng cả khuôn mặt người lính tình nguyện đang thim thíp vật lộn giữa sự sống và cái chết. Hạ đã nhìn rõ đôi mắt đen láy của người thiếu nữ đang lo lắng chăm sóc cho anh. Đôi mắt ấy đẹp, đẹp như thần vệ nữ trong huyền thoại, đẹp như ánh trăng lan tỏa khắp núi rừng Tây Nguyên. H’Lan dần dần hiện rõ trong mắt bộ đội Hạ. Suối tóc mây bồng bềnh, làn da rám nắng, dáng cao gầy thướt tha trong bộ blu trắng. Người thiếu nữ ấy có vẻ ấm áp và mãnh liệt như sức sống bền bỉ của người M’nông. Vết thương lành dần, Đào Trung Hạ đã tập tễnh theo chân cô y tá tập đi. Anh men theo lối mòn xuống sát mép nước Hồ Tây hái măng cùng H’Lan. Chiều muộn màng khi ông mặt trời gác núi, đỉnh Nâm Nung cao vời vợi nuốt dần thứ ánh sáng le lói phía hoàng hôn. Tây Nguyên nhuốm màu huyền thoại, H’Lan kể với anh về sự tích đỉnh Nâm Nung…

Trong thời gian anh nằm trị thương, đồng đội đã hành quân những bước dài, tiến về giải phóng thủ đô Phnôm Pênh, đuổi Pôn Pốt chạy sát về phía rừng núi biên giới Thái Lan. Quân tình nguyện Việt Nam sẽ ở lại bồi dưỡng quân cách mạng Campuchia, đồng thời củng cố xây dựng và bảo vệ chính quyền nhân dân. Hạ được lệnh chuẩn bị lên đường. Vết thương cũng đã lành hẳn, anh đã cùng H’Lan rong ruổi khắp rừng cà phê của lâm trường. Bệnh xá không còn những thương binh được cáng về từ tuyến lửa. Không gian bên bờ nước vốn tĩnh lặng thì càng tĩnh lặng hơn, gốc sầu riêng già cũng tư lự trầm mặc như linh tính về sự chia ly. Đôi chân của H’Lan không còn rộn ràng chân sáo, khúc hát theo nhịp con chim rừng không còn líu lo trên môi. Đôi mắt to đen của H’Lan buồn, buồn như màn sương giăng giăng trên bờ Ảo Vọng.

Già bản Y Chinh và đoàn thanh niên trong bon tổ chức chia tay bộ đội Hạ. Lửa trại bập bùng, tiếng chiêng khua vang rừng già, suối đàn T’rưng nảy lên âm cao thanh cao vút tiễn biệt người lên đường. Men rượu cần cứ vơi rồi lại tràn, lũ làng cứ uống say rồi lại tỉnh, tỉnh rồi lại uống. Lửa cứ cháy, cháy mãi, rực sáng cả một góc trời nơi đảo hoang. Trai gái nắm tay nhau múa hát bài ca kết đoàn của người miền xuôi và người miền ngược, của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên với đồng bào người Kinh, người Thượng. H’Lan và bộ đội Hạ cũng hát, nhiệt thành, say sưa, đắm đuối. Họ hát để tỏ bày, hát để tìm đến với nhau, hát để hòa chung nhịp đập của cuộc sống, hát để trao gửi, hát để tan chảy và thuộc về với nhau mãi mãi. Đêm chia tay bịn rịn giữa bộ đội và dân làng tan dần. Chỉ còn lại Hạ và H’Lan giữa không gian ngập tràn ánh trăng.

- Bộ đội Hạ sẽ trở lại với buôn làng của mình chứ! Cô khẽ hỏi?

- Anh sẽ trở lại với em và buôn làng!

- Liệu anh có giống như nàng tiên nữ đi mãi không về để Y Kha của người M’nông phải hóa thành sầu riêng vì thương nhớ không?

- Anh không biết khi nào mới là tiếng súng cuối cùng, chiến tranh mà em. Nhưng trái tim anh đã thuộc về với người M’nông, thuộc về bờ Ảo Vọng, thuộc về buôn làng, thuộc về em, cô y tá ạ!

Nhưng rồi khi hoàn thành xong nhiệm vụ quốc tế cao cả, Đào Trung Hạ không còn được gặp lại H’Lan nữa vì cô đã mất trong một lần không may chạm trán với một tên tàn dư Pôn Pốt lẩn trốn trong rừng. Buồn đau, anh ra quân quay về với ruộng đồng, về với nơi anh đã ra đi. Anh lấy vợ rồi sinh con. Cha mẹ anh cũng lần lượt khuất núi. Hơi sức của người đàn ông cứ vơi dần theo tuổi tác.

***

Đắk Nông được chia tách từ Đắk Lắk, Hội Cựu chiến binh tỉnh được thành lập. Đồng đội bảo nhau, suốt bao nhiêu năm không biết ai còn ai mất. Thế là thư mời gặp mặt các cựu chiến binh đã từng sống chiến đấu trên các mặt trận tỉnh Đắk Nông được gửi đi khắp cả nước. Đào Trung Hạ có tên trong số những con người ấy. Nhận được giấy mời họp mặt cựu chiến binh, ông nói với con trai:

- Bố đi thăm lại chiến trường năm xưa một lần rồi chết cũng toại nguyện.

Đào Trung Hạ gặp lại Y Long, trước đây là trai làng cùng già bản Y Chinh dẫn bộ đội về bon. Y Long mừng lắm kể:

- Tao cũng vào bộ đội mà. Chiến đấu chống bọn tàn quân Pôn Pốt. Tao đánh nhau với cả Fulro nữa bộ đội Hạ à. Rồi được đi học trường sỹ quan để trở thành bộ đội chuyên nghiệp giữ buôn làng, đất nước mình được bình yên.

- Thế cụ Y Chinh còn hay mất?

- Y Chinh lớn tuổi rồi phải đi theo Giàng thôi.

Đào Trung Hạ ngỏ ý muốn đến nơi chôn cất H’Lan năm xưa, Y Long không nói gì, lặng lẽ lấy xe đơn vị chở Hạ từ trụ sở Hội Cựu chiến binh tỉnh ra thẳng mũi Ảo Vọng:

- H’Lan chỉ còn lại vậy. Nó chờ mày không biết bao nhiêu mùa sầu riêng rụng. Con nước đầy, con nước lại vơi, hồ Tây không biết bao lần cuộn sóng rồi lại bình yên lặng lẽ.

Đêm ấy người ta lại thấy ngọn lửa trên mũi Ảo Vọng rực sáng. Hai người đàn ông ngồi trên tàn tích đổ nát năm xưa, bên ché rượu cần lặng lẽ, lặng lẽ không nói với nhau một lời nào. Họ hiểu, sự im lặng