Tản văn: Bà tôi và chiếc nón lá

Bà sinh ra trong thời đất nước chiến tranh, từ nhỏ theo học nghề chằm nón chứ không được học chữ. Những câu chuyện của bà luôn có hình ảnh của chiếc nón.

Chị em tôi ứ hừ mỗi khi thấy mẹ, thấy bà ngồi tỉ mẩn chằm nón, công việc vất vả nhưng thu nhập kém. Bà khăng khăng giữ nghề chằm nón. Bà lí lẽ hay lắm. Bà bảo, dù từ nhỏ đã được nghe: “Thức khuya dậy sớm cho hư. Mà nghề đan nón chẳng dư đồng nào”. Song bà với nghề chằm nón như có duyên nghiệp rồi. Các cháu gái của bà dửng dưng, không mặn mà với nghề chằm nón, lòng bà nặng trĩu.

Nghề làm nón lắm công phu nhưng không quá khó. Một chút khéo tay, một chút tỉ mỉ, một chút nhọc công, một chút nâng niu, sẽ có được một chiếc nón đẹp. Hình ảnh người thiếu nữ giấu mặt sau vành nón lá cười duyên, hình ảnh khách quốc tế ngắm nghía và trầm trồ chiếc nón quê hương, điệu múa nón thật đẹp phải không nào? Bà nói, giọng rất đỗi tự hào.

Nón lá giản dị nhưng thanh cao. Nhẹ tênh những đường kim mũi chỉ nhưng đầy đặn vẻ duyên dáng… Nón lá gợi lên hình ảnh người con gái ngây thơ trong sáng, người phụ nữ mộc mạc chân tình gắn với mảnh ruộng quê hương, gợi nhớ những mối tình thầm kín…

Mãi sau này lớn lên chúng tôi mới hiểu, mỗi chiếc nón, mỗi đường kim mũi chỉ là những yêu thương đong đầy mà người phụ nữ lặng lẽ kết vào, chằm những lớp lá như nhắc phải đùm bọc yêu thương. Cuộc sống văn minh có đổi thay đến đâu thì nón lá sẽ mãi trường tồn với vẻ đẹp nguyên sơ, giản dị và duyên dáng.

Lời bà dịu êm, đẹp tinh khôi như chiếc nón quê hương.