Lòng chung thủy của phụ nữ trong dân ca M’nông

(Bài dân ca Ngày gặp nhau tỏ tình)| 24/10/2014 09:45

Ca dao, dân ca M’nông luôn phản ánh sự khát vọng hạnh phúc, tình yêu quê hương, yêu lao động, tình yêu lứa đôi, sự chung thủy vợ chồng, sự nhớ nhung đợi chờ, thể hiện một cách tha thiết nóng bỏng.

ADQuảng cáo

Trong xã hội M’nông truyền thống, điều kiện sống bằng nương rẫy nhọc nhằn, vất vả, từng bon núp dưới chân đồi, trong thung lũng rộng lớn, cách nhau với những đoạn đường dài. Qua mấy ngọn đồi, con suối, sự gặp nhau, sự giao lưu trao đổi giữa bon này và bon kia chỉ vào dịp lễ hội:

“Khi bon trên hôm nay đã xuống, mang cả lời ca anh ạ
Khi bon dưới cũng vừa mới lên, mang cả cái chiêng anh ạ
Đông thật anh ơi, rộn ràng cồng chiêng anh ơi
Gặp nhau vui, ta tỏ tình anh nhỉ”

Ngày hội không chỉ là một sinh hoạt văn hóa cộng đồng, nơi diễn ra các loại hình văn hóa tổng hợp làm cây nêu, đánh chiêng, uống rượu cần, hát múa… mà còn là dịp để giao lưu, gặp gỡ giữa các bon, là cơ hội để đôi nam nữ tìm hiểu và tỏ tình.

“Nơi đây em gặp anh nhưng chẳng biết nói điều gì
Nếu như bon gặp bon tặng nhau bằng lời hát
Nếu là chiêng gặp chiêng cho nhau cho bao nhiêu làn điệu
Như đêm hội hôm nay, em gặp anh, em vui say tỏ tình”.

Xã hội M’nông xưa, người phụ nữ giữ vai trò mẫu hệ nên có vị trí rất quan trọng trong gia đình, là người quyết định tất cả công việc từ việc tổ chức sản xuất đến xây dựng nền nếp trong gia đình và vì thế người phụ nữ cũng là người chủ động tỏ tình, nói tiếng yêu đối với phái nam và tiến đến cưới người đàn ông về làm chồng.

Trong lần tỏ tình ngoài những lời tâm tình chia sẻ, thông cảm hiểu nhau, họ còn thề non hẹn biển vượt qua mọi thử thách để được đi đến hôn nhân, để trở thành chồng thành vợ.

“Ta nắm chặt tay nhau ngày đêm ta sum họp
Gửi lấy lời thề, đừng để anh rời xa em
Giàu nghèo cùng có nhau, tình ta mãi không lìa xa”

Tình yêu đã trao nhau, thuộc về nhau nhưng rồi vì một lí do nào đó chàng trai phải đi xa, đi làm ăn hay gia nhập đoàn quân đi đánh giặc, họ phải xa nhau, chưa có dịp gặp lại nhau. Trong những lúc ấy người phụ nữ ôm ấp mãi với tình yêu và sẽ luôn nhớ về những kỷ niệm của nhau.

“Xưa ta một lần, một lần chung hình bóng
Một lần ta đã bên nhau, có lần ta đã trao nhau
Trao nhau bao lời thề có ông trăng chứng giám”

Chỉ có ông trăng chứng giám, mà ông trăng mãi tít trên tầng mây xanh cao vời vợi, ông chỉ có ánh sáng soi thôi mà đảm bảo lòng thành của chàng và nàng, để nàng tin mãi vào tình yêu ấy. Cô gái M’nông giữ lấy lời thề “tình đã trao nhau” là người con gái dành trọn đời mình cho tình yêu ấy dù trong xa cách, dù phải vất vả khó nhọc, dù phải đợi chờ trong nhớ nhung, nhớ một cách tha thiết khi ở bờ sông hay lúc ngồi trên hòn đá, chỉ biết khóc một mình đến nỗi nước mắt rơi thấm trên đá, thấm bên bờ sông.

ADQuảng cáo

“Ngồi trên đá em khóc thấm trên đá
Ngồi bên sông em khóc thấm bên sông”

Mỗi khi nhớ, không chỉ nhắc về kỷ niệm, không chỉ khóc thầm nước mắt đầm đìa mà bất cứ lúc nào cũng trông mong chờ đợi và kể cả đêm khuya không yên giấc.

“Nhớ anh bên bến nước, bên bờ sông em chờ
Nhớ anh cả trong mơ, giữa đêm em thức giấc”

Chỉ có lòng chung thủy, trung hậu, một phẩm chất cao đẹp, mang tính nhân văn sâu sắc và làm cho đôi lứa, cho vợ chồng bất cứ hoàn cảnh nào không bao giờ ngăn cản được sự nhớ nhung, đợi chờ của họ.

Đương nhiên lòng chung thủy phải chịu nhiều hi sinh, và bao giờ trong bất cứ lúc nào người phụ nữ khi chồng xa cách vẫn mong đợi.

“Về với em, nhớ về với em
Bao nhiêu đêm trăng em vẫn đợi chờ”

Lòng mong muốn hối thúc, đợi chồng về, chưa hẳn chồng đã về, người vợ còn phải lo chồng về bằng con đường nào, lối nào được an toàn, đã xa là nhớ mà ngày về còn sợ không an toàn, nàng rất lo.

“Nếu anh về, đừng đi đường núi
Nếu anh về đừng lội đường sông
Đi đường núi em sợ lỡ núi
Đi đường sông em sợ trôi sông”

Chỉ có tấm lòng hết mực yêu thương và chung thủy mới có suy nghĩ lo lắng cho chồng trong từng việc cụ thể. Trong truyền thuyết người Việt có sự tích hòn Vọng Phu thì trong dân ca M’nông người phụ nữ cũng sẽ chờ như vậy:

“Anh không về, em đợi mãi bên bờ sông
Anh không về, em hóa thành tượng đá”

ADQuảng cáo
(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Lòng chung thủy của phụ nữ trong dân ca M’nông
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO