Tuy Ðức, tư thương trốn thuế và ép giá nông dân

“Đội lốt” nông dân để trốn thuế…

Ðầu tháng 10/2013, tại địa bàn xã Ðắk Búk So (Tuy Ðức), Chi cục Thuế huyện Tuy Ðức đã phát hiện ông N, trú ở xã Ðắk Búk So, đang sử dụng ô tô vận chuyển 8 tấn khoai lang đem đi tiêu thụ, nhưng không có hóa đơn, chứng từ nộp thuế theo quy định. Sau đó, chi cục đã tiến hành các thủ tục xử phạt hành chính và buộc ông N phải nộp thuế đối với toàn bộ số khoai lang đang vận chuyển trên xe.

Tuy nhiên, ông N lại cho rằng, toàn bộ số khoai lang này là do gia đình ông sản xuất và đang vận chuyển lên Ðắk Lắk để tiêu thụ. Do đó, việc cơ quan thuế huyện đánh thuế đối với sản phẩm chưa qua chế biến do nông dân làm ra là trái với quy định của pháp luật.

Trước tình thế đó, chi cục đã phối hợp với các cơ quan chức năng làm rõ chứng cứ ông N là một thương lái và đã thu mua toàn bộ 8 tấn khoai lang từ người dân trên địa bàn xã. Sau khị bị “bắt bài”, ông N đã thừa nhận hành vi sai phạm của mình và chấp nhận bị xử phạt hành chính, nộp thuế cho Nhà nước.

Mới đây, Chi cục Thuế huyện cũng phát hiện bà H đang vận chuyển 12 tấn khoai lang trên xe ô tô, nhưng không có hóa đơn, chứng từ nộp thuế. Vào thời điểm bị kiểm tra, bà H khai nhận với cơ quan thuế là chỉ chở thuê số khoai lang nói trên cho ông Phạm Viết Hùng, trú tại xã Ðắk Búk So. Thế nhưng, qua xác minh, chi cục  phát hiện bà H là một thương lái và đã thu mua 12 tấn khoai lang của các hộ nông dân để đem đi tiêu thụ…

Theo Chi cục Thuế huyện, thời gian qua, trên địa bàn huyện, tình trạng trốn thuế trong hoạt động thu mua khoai lang thường xuyên xảy ra. Chỉ tính riêng từ đầu vụ thu hoạch khoai lang cho đến nay, chi cục đã phát hiện hàng chục trường hợp thương lái mua bán, vận chuyển khoai lang đem đi tiêu thụ, nhưng không kê khai, nộp thuế theo quy định.

Các thương lái đã sử dụng nhiều chiêu thức, nhưng phổ biến nhất là lợi dụng chính người trồng khoai lang để trốn thuế. Cụ thể hơn, lợi dụng chính sách Nhà nước không thu thuế đối với các sản phẩm do nông dân làm ra chưa qua chế biến, nên các thương lái thường thuê mướn những người trồng khoai lang vận chuyển khoai lang đem đi tiêu thụ để tránh việc nộp thuế.

Trước tình trạng nói trên, Chi cục Thuế huyện và các cơ quan chức năng trên địa bàn đã triển khai nhiều biện pháp để kiểm soát hoạt động thu mua khoai lang, chống trốn thuế. Ngày 22/10/2013, UBND huyện Tuy Ðức cũng đã ban hành Quyết định số 1482/QÐ-UBND về việc thành lập Ban Chỉ đạo quản lý thuế đối với hoạt động thu mua nông sản trên địa bàn.

Thế nhưng, do địa bàn rộng, các thương lái hoạt động ngày càng tinh vi và nhất là có sự “tiếp tay” của một số nông dân, nên tình trạng trốn thuế trong hoạt động mua bán khoai lang trên địa bàn huyện hiện nay vẫn còn diễn ra rất phổ biến…

Ép giá thu mua

Ðể phần nào hạn chế tình trạng tư thương trốn thuế cũng như tạo điều kiện cho nông dân trong việc bán nông sản, UBND huyện Tuy Ðức đã ban hành quy định tạm thời với việc yêu cầu các địa phương cấp giấy chứng nhận nguồn gốc nông sản cho  nông dân khi có nhu cầu đưa đi tiêu thụ, không phải nộp thuế.

Mặc dù quy định này của huyện đã hạn chế được phần nào tình trạng trốn thuế trong hoạt động thu mua khoai lang trên địa bàn, nhưng nhiều thương lái lại lợi dụng chính quy định này để “ép” nông dân hạ giá khoai lang.

Về vấn đề này, ông Ngô Xuân Hạnh, trú tại xã Ðắk Búk So, phản ánh: “Trong quá trình thu mua khoai lang, các thương lái đều yêu cầu nông dân phải xin giấy xác nhận nguồn gốc sản phẩm của chính quyền địa phương nhằm phục vụ cho mục đích trốn thuế.

Thế nhưng, do việc xác nhận nguồn gốc khoai lang có liên quan đến tính pháp lý về đất đai, nên không phải nông dân nào cũng chứng minh được để xin cấp giấy xác nhận. Hơn nữa không phải nông dân nào cũng đủ điều kiện vận chuyển khoai lang đến nơi khác để tiêu thụ, nên buộc phải bán sản phẩm tại chỗ.

Biết được những “điểm yếu” này của nông dân, các thương lái đã tìm cách hạ giá khoai lang, từ chỗ  khoai lang loại I có giá từ 10.000-13.000 đồng/kg thì hiện nay chỉ còn 7.000 đồng/kg, giảm khoảng từ 30-50% so với những năm trước đây…”.

Thậm chí mới đây, nhiều thương lái còn xúi giục một số người dân viết đơn khiếu nại tập thể và kéo đến UBND huyện Tuy Ðức để gây sức ép, buộc cơ quan chức năng không thu thuế đối với thương lái mua khoai lang. Tất nhiên, huyện không chấp nhận những yêu cầu không chính đáng này và đang tập trung đưa ra những biện pháp thích hợp để chấn chỉnh hoạt động thu mua khoai lang trên địa bàn, không để thương lái lợi dụng nông dân để trốn thuế và ép giá…