Những đường sắt đô thị cổ nhất thế giới

16/05/2013 10:51

Trước khi việc vận tải hành khách bằng đường hầm và các nhà ga ngầm được thực hiện thì một số hãng đường sắt đã sử dụng đường hầm cho xe lửa vận chuyển hàng hóa...

ADQuảng cáo

Trước khi việc vận tải hành khách bằng đường hầm và các nhàga ngầm được thực hiện thì một số hãng đường sắt đã sử dụng đường hầm cho xelửa vận chuyển hàng hóa.



MetropolitanRailway (London)là đường sắt đô thị đầu tiên trên thế giới


Anh: Tàu không... cửa sổ

Tại nước Anh, đườnghầm Trevithick được xây dựng từ năm 1804 cho các đầu máy hơi nước hiệuPenydarren, đường hầm tại phố Crown ở Liverpool được xây dựng năm 1829 dài1811m, đường hầm Lime cũng ở Liverpool được xây dựng năm 1836 đến nay vẫn cònđược sử dụng...

Hầm đường sắt đô thịđầu tiên là Metropolitan Railway (London),bắt đầu hoạt động từ ngày 10/1/1863. Việc thi công chủ yếu bằng phương pháp đàolộ thiên. Các toa xe được kéo bằng đầu máy hơi nước sử dụng than đá, do vậykhông thể tạo cảm giác thoải mái cho hành khách và nhân viên điều hành, mặc dùdọc đường hầm có rất nhiều lỗ thông hơi.

Tuyến tàu điện ngầm(Metro) đầu tiên của thành phố London có tên City&South London Railway,chính thức đi vào hoạt động từ năm 1890. Đường hầm hình ống nằm sâu dưới mặtđất, từ đó xuất hiện thuật ngữ “Tube” dùng để chỉ các tuyến tàu điện ngầm của London. Ban đầu, người tadự định dùng cáp kéo các toa tàu.

Tuy nhiên, do công tyđã ký hợp đồng cung cấp công nghệ cáp kéo bị phá sản nên các công ty đường sắtbuộc phải sử dụng đầu máy chạy bằng điện. Cơ cấu đoàn tàu gồm đầu máy và ba toatàu, ban đầu các toa hành khách không được thiết kế cửa sổ vì người ta cho rằnghành khách sẽ không cần phải biết họ đang ở đâu trong các đường hầm.

Châu Âu: Ga kiêm hầm trú ẩn

Tại lục địa châu Âu, Budapest (Hungary)là thành phố đầu tiên đưa vào sử dụng tuyến điện ngầm mang tên M1 vào năm 1896,chiều dài tuyến khoảng 3,7km. Ngày nay, tuyến M1 vẫn là một phần của hệ thốngMetro Budapest. Hệ thống tàu điện ngầm này còn được biết đến là tuyến tàu điệnđầu tiên sử dụng phương án lấy điện trên cao chứ không phải là hệ thống ray thứba lúc đó đang phổ biến hơn.

Mặc dù không được xâydựng như một hệ thống Metro, nhưng tuyến Ferrovia Cumana (Italia) đã được xâydựng và đi vào hoạt động từ năm 1889, Tuyến bao gồm các đường hầm nằm bên dướithành phố Naples, ngày nay đường hầm này vẫn hoạt động.

ADQuảng cáo

Tuyến Metro đầu tiêncủa Pháp hoạt động vào năm 1900 tại Thủ đô Paris (Paris Metro). Tên của nó lúcđó là Chemin de Fer Métropolitain, được dịch trực tiếp sang tiếng Pháp từLondon’sMetropolitan Railway.

Ngày 17/10/1919, TâyBan Nha khánh thành đưa vào sử dụng tuyến tàu điện ngầm đầu tiên của nước này,The Madrid Metro. Các ga tàu điện ngầm được dùng làm nơi trú ẩn trước các cuộckhông kích trong nội chiến Tây Ban Nha. Ngày nay, Madrid là một trong những thành phố có hệthống tàu điện ngầm dài nhất thế giới.

Nga: “Cung điện” Metro

Tuyến tàu điện ngầmđầu tiên thuộc hệ thống Metropoliten hay Metro tại Liên Xô trước đây được xâydựng từ năm 1929 - 1933 và hoạt động năm 1935 ở Moscow, dài 11,2 km. Hai trongsố những ga đầu tiên được xây dựng là Krasnye Vorota và Mayakovskaya đã đượctrao giải Grand Prix vào năm 1937 và 1939 tại Hội chợ quốc tếtại Paris và New York. Tính đến năm 2011, hệthống Metro tạiMoscow có tổng cộng301km đường sắt và 182 nhà ga, vận chuyển hơn 10 triệu lượt người/ngày.

Nó nổi tiếng không chỉlà một hệ thống chuyên chở hành khách có tải trọng lớn nhất thế giới, mà còn vìcác nhà ga được trang trí lộng lẫy, không chỉ do kiến trúc sư mà cả nhữngchuyên gia bảo tàng học, nghệ sĩ và thẩm mỹ học... thực hiện để đảm bảo mỗi nhàga biểu trưng cho một thời kỳ phát triển của đất nước.

Bàn tay, khối óc củacác nhà khoa học, kỹ sư, công nhân và nghệ nhân Nga đã tạo nên nhiều công trìnhnghệ thuật về kiến trúc: những bức họa khổng lồ trên trần ga, các pho tượng,biểu tượng, hoa văn, họa tiết cả cổ kính lẫn hiện đại, đan xen cùng màu sắc hàihòa. Người ta có cảm tưởng đây là một góc của bảo tàng nghệ thuật chứ khôngphải công trình giao thông công cộng. Các quầy sách, báo, tạp chí và quầy hoatươi càng làm cho Metro thêm phần rực rỡ.

Mỹ: Hệ thống lớn nhất thế giới

Tại Mỹ, Boston là thành phố có tuyếntàu điện ngầm lâu đời nhất, tuyến The Green Line với 4 đường ray ngắn và 2 nhàga tại trung tâm thành phố được xây dựng từ năm 1897. Ban đầu, việc xây dựng làđể tập kết các toa xe. Sau đó tàu điện ngầm ở Boston được hoạt động với đoàn tàu hoànchỉnh, với các thiết bị đường sắt nhẹ cho đến năm 1901.

Hệ thống tàu điện ngầmcủa thành phố New York(New York City Subway) ngày nay làmộttrong những hệ thống Metro lớn nhất thế giới. Lúc đầu (1904), hệ thống này baogồm có 4 đường độc lập dài 14,5km chạy từ City Hall đến đường 145. Năm 1907,tuyến tàu điện đầu tiên được đi vào khai thác tại Philadelphia và ngày nay nó vẫn là một phầncủa tuyến Market-Frankford gồm cả đường sắt trên cao và đi ngầm.

Tuyến tàu điện ngầmtại Toronto (Canada) chính thức hoạt động năm1954. Lần đầu tiên các toa xe bằng hợp kim nhôm được đưa vào thử nghiệm làmgiảm trọng lượng và chi phí vận hành. Đến năm 1963 những toa xe này mới phảithay thế. Những toa xe mới có chiều dài khoảng 23m, vào thời điểm đó được coilà toa xe dài nhất thế giới. Metro Montreallà hệ thống tàu điện ngầm thứ hai ở Canada và đượckhánh thành vào năm 1966.

Tuyến tàu điện ngầmlâu đời nhất ở Nam bán cầu có tên “Subterráneos de Buenos Aires”, được cải tạotừ đường sắt nhẹ và bắt đầu đi vào khai thác từ năm 1913 tại Buenos Aires(Argentina). Đây cũng là tuyến tàu điện ngầm lâu đời nhất tại Mỹ Latinh. Cáctoa xe bằng gỗ và kim loại vẫn được sử dụng đến năm 2007, chuyên chở 190.000lượt hành khách mỗi ngày và trở thành điểm hấp dẫn khách du lịch.

Phương Uyên (th)

ADQuảng cáo
(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Những đường sắt đô thị cổ nhất thế giới
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO