Độc đáo “Bút lửa Dzũ Kha”

Dzũ Kha tên thật là Trương Vũ Kha, sinh năm 1960, tại huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định, tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. Năm 23 tuổi, tình cờ anh đọc về cuộc đời, sự nghiệp thơ Hàn Mặc Tử, rồi bị cuốn hút vào đó một cách lạ kỳ.

Anh bộc bạch: “Khi ấy, trong tôi trào dâng nỗi xót xa về người thi sĩ tài hoa bạc mệnh ra đi ở tuổi 28 xuân xanh. Đồng thời với đó là sự khâm phục tài hoa Hàn Mặc Tử, ông xứng đáng là nhà thơ lớn của Việt Nam”.

Hàng ngày, Dzũ Kha say mê dùng “bút lửa” để viết thơ Hàn Mặc Tử và những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ, châm ngôn hay, ý nghĩa… trên gỗ

Anh giống như một đệ tử, một tín đồ trung thành của thơ Hàn Mặc Tử. Có lẽ, Dzũ Kha là người thuộc nhiều thơ Hàn Mặc Tử nhất Việt Nam. Dzũ Kha đam mê thơ Hàn Mặc Tử và muốn tìm hiểu về cuộc đời, thân thế sự nghiệp nhà thơ họ Nguyễn (tên thật của Hàn Mặc Tử là Nguyễn Trọng Trí). Từ đó, anh muốn truyền bá thơ Hàn tới công chúng. Sau khi nghiền ngẫm về cuộc đời Hàn Mặc Tử, Dzũ Kha mới nghĩ cách gì để lưu giữ thơ Hàn. Nếu vẽ bằng sơn hay tranh gì đó cũng đều bị bong tróc, nên anh đã nghĩ ra cách dùng “bút lửa” để viết thơ của ông.

Năm 1982, Dzũ Kha tự làm chiếc “bút lửa” đầu tiên, sử dụng nghệ thuật thư pháp “bút lửa” để viết thơ Hàn trên các sản phẩm tranh gỗ thông. “Bút lửa” mà Dzũ Kha sử dụng có ngòi là dây lò xo xoắn được đấu nối với dòng điện. Khi viết, vẽ, ngòi chạm vào gỗ thông hoặc gỗ mít, xà cừ… phát ra lửa, bốc khói. Muốn có tác phẩm nghệ thuật đạt độ tinh xảo đòi hỏi nghệ nhân phải tỉ mỉ, chính xác trong từng chi tiết. Để tạo ra bức tranh thơ hoản hảo, phải thật khéo léo, tinh tế thì mới có thể thành công, bởi bút lửa dễ gây cháy sém chất liệu trong quá trình vẽ.

“Lều tranh-Nhà lưu niệm thơ Hàn Mặc Tử - Bút lửa Dzũ Kha” trong khu du lịch Ghềnh Ráng

Hơn 30 năm qua, Dzũ Kha đã dùng “bút lửa” để viết thơ Hàn Mặc Tử và những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ, châm ngôn hay, ý nghĩa… trên gỗ tại lều tranh trên đồi Thi nhân. Những bức tranh thư pháp về thơ Hàn Mặc Tử của Dzũ Kha đã trở thành địa chỉ văn hóa, món quà tinh thần hấp dẫn nhiều du khách khi đến tham quan tại đây.

Cũng bởi lẽ đó, Dzũ Kha như một hướng dẫn viên du lịch “bất đắc dĩ” và “độc nhất vô nhị” của đất Quy Nhơn khi ông có thể nói chuyện hàng giờ về Hàn Mặc Tử với du khách ghé thăm Ghềnh Ráng. Hầu hết du khách đều bị hút hồn khi được tận mắt chứng kiến nghệ thuật thi pháp bằng bút lửa, ghi lại những bài thơ của thi sĩ Hàn Mặc Tử do nghệ nhân Dzũ Kha thực hiện.

Chị Nguyễn Hồng Minh, người học trò duy nhất của Dzũ Kha theo nghề viết, vẽ “bút lửa” từ năm 2007

Đam mê thơ Hàn Mặc Tử, Dzũ Kha thực hiện viết cuốn sách “Hành trình đến với thơ Hàn Mặc Tử” từ năm 2005 với bản thảo đầu tiên chỉ vỏn vẹn khoảng 100 trang. Sau nhiều năm tháng anh dày công miệt mài chỉnh sửa, bổ sung nhiều tư liệu và thông tin độc đáo, năm 2017, bản in lần thứ 15 của cuốn “Hành trình đến với thơ Hàn Mặc Tử” – Dzũ Kha sưu tầm và biên soạn được công ty sách Liên Việt phát hành. Cuốn sách dày 223 trang, giới thiệu nhiều tác phẩm, bút tích đặc sắc mà rất ít người biết của Hàn Mặc Tử, những đoạn hồi ký của Nguyễn Bá Tín (em trai Hàn Mặc Tử) về người anh trai thời nhỏ nhiều ham mê… Bên cạnh đó, phần cuối sách còn có những bản nhạc phẩm được phổ từ thơ Hàn Mặc Tử, những bức ảnh liên quan đến cuộc đời, sự nghiệp nhà thơ…

Dzũ Kha như một cuốn “từ điển sống” về cuộc đời Hàn Mặc Tử. Trước tấm lòng yêu thơ Hàn độc đáo của anh, UBND tỉnh Bình Định đã chấp thuận ước mong của anh là xây dựng “Nhà lưu niệm thơ Hàn Mặc Tử - Bút lửa Dzũ Kha” trong khu du lịch Ghềnh Ráng.