Ban An ninh Quảng Đức góp công sức giải phóng Gia Nghĩa – Đắk Nông

Vào hồi 5 giờ 30 phút ngày 9/3/2013, Sư đoàn 10 bộ binh nổ sung tiến công tuyến phòng thủ Đức Lập. Đội công tác an ninh của ta phối hợp cùng Trung đoàn 66 đánh chiếm vào trung tâm quận lỵ Đức Lập. Đến 9 giờ 30 ngày 9/3/1975, trung tâm hành quân của sư 23 ngụy đóng tại đây bị tiêu diệt hoàn toàn.

Cùng thời gian trên, Trung đoàn 28 đã tiêu diệt được căn cứ Núi lửa. Ngày 10/3/1975, Đức Lập – tuyến phòng thủ quan trọng phía Tây Nam Buôn Ma Thuột hoàn toàn bị tiêu diệt. Kết thúc trận đánh ta đã tiêu diệt được 2.391 tên địch, thu 12 pháo các loại, 15 xe tăng M41 và M113 và nghìn vũ khí các loại.

Ở Khiêm Đức, lực lượng địa phương lúc này chỉ còn một trung đội và 22 cán bộ công tác, trong đó có Đội công tác an ninh vũ trang T27 được bố trí bám địch tại thị xã Gia Nghĩa và ấp Nghi Xuân. Những đoàn quân thất trận từ khắp các chiến trường, bọn ác ôn ở các ấp chiến lược, các đồn bót trong huyện Khiêm Đức đều tìm cách chạy về thị xã Gia Nghĩa.

Trên khắp các đường phố của thị xã Gia Nghĩa chật ních binh lính và những người thân của chúng. Tên Tỉnh trưởng Quảng Đức lúc đó là Thiếu tá Nghì trao quyền cho bọn đàn em và vội vã lên máy bay Mỹ về Sài Gòn.

Trong các ấp chiến lược, sau khi bọn ác ôn đã bỏ chạy, các cơ sở của ta đã vận động ngụy quân, ngụy quyền giao nộp vũ khí cho chính quyền cách mạng, trở về với gia đình. Đồng bào đã nổi dậy đấu tranh phá ấp chiến lược trở về với buôn, bon cũ. Ngày 21/3/1975, Tỉnh ủy Lâm Đồng đã điện cho huyện biết địch sẽ rút chạy theo đường số 8.

Thực hiện sự chỉ đạo của Tỉnh ủy Lâm Đồng, Ban Cán sự huyện đã khẩn trương tổ chức chặn đánh địch rút chạy. Vào khoảng 3 giờ sáng ngày 22/3/1975, sau khi đã cho đốt các kho xăng, kho đạn ở thị xã Gia Nghĩa, bọn địch bắt đầu rút chạy theo đường Gia Nghĩa – Kinh Đạ. Một đoàn gần 10.000 người bao gồm ngụy quân, ngụy quyền, dân thường cùng xe pháo kép dài 4 đến 5 km, chen chúc xô đẩy nhau đi trong đêm tối.

Chúng bố trí lính đi xen kẽ dân để đề phòng ta tấn công. Rạng sáng ngày hôm sau, khi chúng đến Hàng No thì bị một tiểu đội của quân ta chặn đánh. Tại đây ta bắn cháy hai xe, diệt một số tên. Bọn địch hoảng sợ bỏ lại 4 xe bọc thép, 6 khẩu pháp 105 ly và hàng chục xe tải, rồi mạnh ai nấy chạy tán loạn vào rừng, nhằm về hướng Kinh Đạ.

5 giờ sáng ngày 23/3/1975, các lực lượng vũ trang của ta tiến vào tiếp quản thị xã Gia Nghĩa. Lực lượng An ninh nhanh chóng triển khai công tác tiếp quản các cơ quan đầu não của địch, kịp thời thu hồi hồ sơ tài liệu địch để lại, trong đó có mẫu khuôn thu hồi hồ sơ tài liệu địch để lại, trong đó có mẫu khuôn dấu của Tòa hành chánh ngụy quyền tỉnh Quảng Đức.

Ngày 24/3/1975, quận Đức Xuyên hoàn toàn giải phóng, ta kết hợp với lực lượng vũ trang tại chỗ phát động quần chúng phát hiện những phần tử xấu do địch cài lại phá hoại cách mạng, có biện pháp xử lí, bảo đảm chính sách của Đảng đối với tù binh, hàng binh, giữ gìn an ninh – trật tự xã hội sau giải phóng.

Chiều 26/3/1975, một cuộc mít tinh lớn của nhân dân thị xã Gia Nghĩa mừng chiến thắng đã được tổ chức tại Ty chiêu hồi của địch (khu vực cầu Đắk Nông ngày nay) để chào mừng thắng lợi của sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ cứu nước, chào mừng sự ra mắt của Ủy ban Quân quản thị xã. Hơn 20 người gồm các đồng chí cán bộ, đảng viên, các lực lượng vũ trang và đông đảo đồng bào thị xã đến dự.

Đồng chí Trần Thành, Chủ tịch Ủy ban Quân quản đọc bản “Chương trình hoạt động” của Ủy ban, gồm các nội dung: Tổ chức và lãnh đạo nhân dân nhanh chóng ổn định tình hình mọi mặt; khẩn trương xây dựng hệ thống chính quyền mới; trấn áp và truy quét bọn phản động còn đang ẩn náu… Kết thúc cuộc mít tinh, các thành viên Ủy ban Quân quản cùng quần chúng đã tổ chức thành đoàn diễu hành qua các đường phố của thị xã.