Vũ khí cổ sơ của người M’nông

21/05/2010 14:25

Người M’nông thời xưa khi đi săn hay đi rẫy thường mang theo một số vũ khí thô sơ bên mình. Nó có thể là dao, rựa, xà gạc, tên ná... là công cụ lao động và là vật trang sức luôn có bên mình...

ADQuảng cáo

Người M’nông thời xưakhi đi săn hay đi rẫy thường mang theo một số vũ khí thô sơ bên mình. Nó có thểlà dao, rựa, xà gạc, tên ná... là công cụ lao động và là vật trang sức luôn cóbên mình.


Đàn ông M’nông khi đi đâu thìtrong người cũng thường có một con dao nhỏ (pêh mbur), khi cần đến là códùng ngay. Nó được làm cán bằng tre, gỗ hoặc sừng trâu. Con dao nhỏ có vỏ bằnggỗ bên ngoài quấn bằng dây mây gọi là ngha. Dụng cụ này được nhét sẵnvào lưng khố phía dưới ngay phía trước rốn, trị giá một con gà to. Một vũ khí khôngkém phần quan trọng của người M’nông đó là chiếc xà gạc. Đó là mộtloại dao có lưỡi rộng khoảng 4cm, dài 25cm được gắn trên một gốc cây le,một loại cây họ tre. Mũi dao có hai kiểu nhọn và bằng. Để tạo lực, người ta làmcho phần cán lưỡi xà gạc nhỏ dần, cuối lưỡi có một lỗ nhỏ để khi tra vào cán,sẽ dùng chốt đồng hay chốt sắt tra vào, giữ cho lưỡi dao không tuột ra. Xà gạckhông chỉ là vũ khí giúp trai làng chống thú dữ, đánh trả kẻ thù mà còn là côngcụ hữu dụng nhất của đồng bào, đặc biệt là việc canh tác nương rẫy. Người tadùng xà gạc để hạ cây, phát quang, làm chòi rẫy, vót gậy chọc lỗ tra hạt. Rấtnhiều đồ dùng sinh hoạt, công cụ sản xuất như các loại gùi, nơm cá, nong nia,sàng sảy gạo... cũng đều nhờ chiếc xà gạc để chẻ, chuốt tre nứa, lồ ô, song mâyđan thành. Chiếc xà gạc luôn gắn bó với người đàn ông M’nông từ lúc trưởngthành đến khi về già. Lao cũng là loạivũ khí phổ biến, sử dụng nhanh nhất, gặpthú dữ người ta dùng lao phóng trước sau đó mới sử dụng đến khí giớikhác. Gặp thú rừng dữ người ta dùng chiếc lao để chống đỡ, hay dùng lao để đâmcá, đâm thú rừng như: mang, heo... núp trong bụi rậm hoặc trong bọng câylớn. Bên cạnh đó, Người đàn ông M’nông hay đeo gươm bên nách khi đi đâuxa, đã đeo gươm không cần mang theo xà gạc nữa, khi cần chặt cây gì chỉ cầndùng gươm. Dao gươm có hai lợi thế vừa chặt vừa đâm. Đi cùng với gươm là khiên.Chiếc khiên đẽo bằng gỗ, chỉ sử dụng khi đánh nhau để đỡ mũi tên, ná. Nhiều tộcngười còn dùng khiên như một đạo cụ để múa tập thể đó là điệu múa khiên. Cungnỏ cũng là vũ khí phổ biến của người M’nông. Họ sử dụng 3loại tên khác nhau để săn bắn: tên thường dùng để bắn chim, tên có lưỡi gọi là chrahdùng để bắn thú, loại tên có tẩm thuốc độc dùng để bắn thú dữ như cọp, gấu,voi, tê giác. Loại tên có tẩm thuốc, khi bắn trúng một con thú nào thì dù nó cókhỏe đến mấy cũng phải chết ngay tại chỗ. Thú rừng bắn bằng tên thuốc, ăn thịtkhông bị độc, chỉ cần cắt bỏ miếng thịt quanh mũi tên là xong. Khi đi rừng,người M’nông mang ống tên đeo bên nách trái, có người mang tên bằng chiếc gùinhỏ gọi là sor na nchop, ống đựng tên gọi là ding kăm. Con traiM’nông từ 10 đến 15 tuổi đã được cha dạy cách đặt tên, kéo căng cánh ná để tậpbắn chim, thú...  

ADQuảng cáo

Trước đây, trong cuộc kháng chiến chốngMỹ, chống Pháp, những mũi tên tẩm thuốc độc, nhữngvũ khí cổ sơ như giáo, mác, lao, xà gạc, chông, bẫy,thò… của người M’nông đã góp phần tiêu hao sinh lực địch. Nhiều trai làngM’nông đã trở thành dũng sỹ nhờ thứ vũ khí truyền thống lợi hại này…

Tấn Vịnh

ADQuảng cáo
(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Vũ khí cổ sơ của người M’nông
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO