Tích cực triển khai các mô hình tưới tiết kiệm cho cây công nghiệp

Nhận thức được điều này, ngành chức năng và các địa phương đã và đang triển khai nhiều mô hình về tưới tiết kiệm để tìm ra công nghệ tưới phù hợp cho các loại cây trồng.

Lắp đặt hệ thống tưới tiết kiệm cho cây hồ tiêu ở xã Trường Xuân (Đắk Song). (Ảnh tư liệu của Trung tâm Khuyến nông-Khuyến ngư cung cấp)

Tại huyện Krông Nô, mùa khô 2015 - 2016 đã diễn ra khốc liệt và kéo dài hơn. Nguồn nước khan hiếm hơn nhưng thống kê so với năm 2010, diện tích cây cà phê tăng trên 5.000 ha, cây hồ tiêu tăng 400 ha, cây lúa tăng trên 500 ha đã đặt ra cho địa phương “bài toán” về cân đối nguồn nước.

Để giải quyết thực tế này, chương trình chuyển đổi cơ cấu cây trồng, cơ cấu mùa vụ triển khai được nhân dân hưởng ứng rộng rãi và đưa lại những hiệu quả rõ rệt. Song song chuyển đổi cơ cấu cây trồng, việc tưới tiết kiệm trên cây công nghiệp dài ngày là một giải pháp hữu hiệu được triển khai rộng rãi.

Trong năm 2015, Trạm Khuyến nông-Khuyến ngư huyện Krông Nô phối hợp với Viện Khoa học kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên triển khai mô hình tưới nước tiết kiệm trên cây cà phê.

Theo đó, mô hình được xây dựng tại vườn của gia đình ông Phạm Kén, thôn Nam Phú, xã Nam Đà và ông Lữ Văn Bốn, thôn Đắk Drô, xã Tân Thành với quy mô 2 ha cà phê. Đây là hai vùng trọng điểm hạn hán thường xảy ra trong những năm gần.

Triển khai mô hình, Viện hỗ trợ 60% kinh phí còn nông dân tự bỏ ra 40%. Trong suốt quá trình triển khai, cán bộ Trạm Khuyến nông - Khuyến ngư phối hợp với khuyến nông viên bám sát mô hình theo dõi đánh giá kết quả qua từng đợt tưới và kết quả thu hoạch vào cuối vụ của hộ dân. Qua hơn 1 năm triển khai, mô hình ban đầu đã được đánh giá thành công có thể nhân rộng.

Theo ông Phạm Kén thì ưu điểm của tưới tiết kiệm nước là chi phí lắp đặt cho việc tưới không cao khoảng 25 triệu đồng/ha, lắp đặt hệ thống đơn giản, dễ vận hành. Điểm nổi bật là thời gian tưới rút ngắn, ít công, chỉ cần một người trông coi và vận hành là đủ, trong khi thông thường cần 2 đến 3 người thực hiện, thời gian tưới cho 1 ha được rút ngắn  khoảng 2 ngày/đợt/ha.

Còn theo ông Lữ Văn Bốn thì tưới nước tiết kiệm tạo được độ ẩm đồng đều trong vườn cây, nước phân bổ đều trong thời gian ngắn, hoa nở tập trung. Nhờ đó, vườn cây phát triển ổn định và tăng năng suất với cùng một mức độ chăm bón giống nhau qua các năm.

Theo ông Nguyễn Quang Tuấn, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư (Sở Nông nghiệp - PTNT) thì xét về mặt xã hội, việc sử dụng hệ thống tưới tiết kiệm sẽ làm giảm lượng nước lấy đi nên chia sẻ được cho nhiều đối tượng dùng nước.

Cùng với cà phê, những năm gần đây, Trung tâm Khuyến nông-Khuyến ngư cũng đã triển khai mô hình tưới nước tiết kiệm có kết hợp bón phân đối với hồ tiêu tại các hộ gia đình trên địa bàn tất cả các huyện, thị xã với tổng diện tích gần 10 ha.

Tuy nhiên, thực tế, việc triển khai các mô hình ở các địa phương hầu như đều mới theo công nghệ Israel, chưa có công nghệ được coi là tiên tiến nhất thế giới của các nước khác như Anh, Mỹ, Úc để có sự so sánh. Công nghệ Israel có một vài nhược điểm như việc lắp đặt ở vùng canh tác có độ dốc lớn, hệ thống tưới không đủ lực để điều tiết nên lượng nước không đến được đồng đều trong vườn làm tăng chi phí lắp đặt so với các vùng có địa hình bằng phẳng.

Hệ thống đường ống ngầm cũng đòi hỏi sự khéo léo trong quá trình làm cỏ, chăm sóc vườn tránh làm vỡ ống, sự tính toán độ ẩm vườn cây để tưới nước lưu lượng phù hợp... Những vấn đề này đều đang được ngành chức năng nghiên cứu, tìm hướng giải quyết giúp nông dân tìm ra công nghệ tưới phù hợp, bảo đảm canh tác bền vững cây công nghiệp trong điều kiện biến đổi khí hậu.