Hướng đến phát triển cây hồ tiêu bền vững

Tuy nhiên, loại cây trồng này cũng không thuộc loại "dễ tính”, thường bị dịch bệnh gây thiệt hại về kinh tế, ảnh hưởng đến đời sống người trồng tiêu. Do vậy, trong thời gian qua, các cấp, ngành chuyên môn, nông dân trên địa bàn tỉnh không ngừng tìm giải pháp để phát triển cây tiêu theo hướng bền vững.

Vào đầu mùa khô, người dân thôn Tân Tiến, xã Quảng Thành (Gia Nghĩa) trồng bắp xen cây hồ tiêu để giữ độ ẩm cho cây. Ảnh: Lê Tuấn

Theo ông Đỗ Ngọc Duyên, Giám đốc Sở Nông nghiệp - PTNT thì hiện nay, tỉnh đã triển khai một số chủ trương, chính sách về phát triển cây hồ tiêu, đồng thời xác định cây trồng này là cây tạo hàng hóa xuất khẩu đem lại hiệu quả kinh tế cao và phù hợp với điều kiện đất đai khí hậu của tỉnh.

Theo đó, ngành Nông nghiệp tỉnh đã khuyến khích người dân phát triển cây hồ tiêu ở các quy mô vườn gia đình, trang trại, nông, lâm kết hợp… Đồng thời, việc hướng dẫn nông dân trồng tiêu trên trụ bằng cây sống hay xây trụ bê tông, gạch để làm trụ tiêu, hạn chế khai thác cây rừng cũng được các địa phương, cơ quan chuyên môn thường xuyên tổ chức triển khai.

Bên cạnh đó, thông qua các đề tài khoa học, mô hình khảo nghiệm, các cơ quan, đơn vị chuyên môn tỉnh cũng đã tuyển chọn một số chuẩn loại giống năng suất cao, phẩm chất tốt, có khả năng kháng bệnh, phù hợp với điều kiện sinh thái, giống đã được công nhận thay thế vườn tiêu không đảm bảo yêu cầu ở một số vùng trên địa bàn tỉnh.

Qua đó, các hộ nông dân trong tỉnh đã sử dụng một số giống có nhiều ưu thế như giống tiêu Vĩnh Linh, tiêu Lộc Ninh, tiêu Ấn Độ, tiêu Phú Quốc…Nhưng trong thực tế, cơ cấu giống tiêu của tỉnh vẫn chiếm đa số là giống tiêu Vĩnh Linh.

Theo nhận định của ngành Nông nghiệp thì bên cạnh những ưu điểm từ các giống tiêu đang được trồng ở địa phương thì nhược điểm lớn là khả năng kháng bệnh chết nhanh, chết chậm kém. Phần lớn các giống tiêu do người dân tự để giống, tự ươm và sử dụng, còn các giống được bán ngoài thị trường đều không thực hiện đúng pháp lệnh giống cây trồng như không có nguồn gốc, không có vườn đầu dòng…

Trước thực tế đó, để hạn chế tình trạng dịch bệnh đang diễn ra tại các vườn tiêu, việc ứng dụng các biện pháp trồng xen canh, quản lý dịch hại tổng hợp (IPM), sử dụng phân bón hữu cơ, chế phẩm sinh học, tưới nước nhỏ giọt… ngày càng được người dân quan tâm, ứng dụng rộng rãi và mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Bên cạnh đó, các cơ quan, đơn vị chuyên môn như Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh, Sở Khoa học - Công nghệ, ngành khuyến nông các huyện… đã phối hợp xây dựng nhiều mô hình trình diễn về giải pháp trồng và chăm sóc hồ tiêu.

Với các giải pháp như sử dụng nấm trichodesma để quản lý tuyến trùng hại rễ, nấm ba màu phòng trừ rệt sáp hại rễ, trồng cây lạc dại để cải thiện dinh dưỡng và chống xói mòn đất cũng như xây dựng chuỗi phát triển hồ tiêu… bước đầu đã mang lại một số kết quả nhất định.

Với nỗ lực trong việc canh tác, áp dụng khoa học kỹ thuật, cây hồ tiêu đã mang lại hiệu quả kinh tế khá cao cho người dân. Theo hoạch toán, với năng suất bình quân 2,1 tấn/ha, giá thành dao đồng từ 110.000 – 180.000 đồng/kg, nông dân có mức thu nhập bình quân từ 115 – 300 triệu đồng/ha.

Với năng suất bình quân 2,1 tấn/ha, có vườn chăm sóc tốt đạt hơn 7 tấn/ha, giá thị trường ở mức trên 120.000/kg, cây hồ tiêu thật sự mang lại nguồn thu nhập cao cho người dân

Một điều đáng chú ý là qua phân tích của ngành chuyên môn, bên cạnh những điểm mạnh và cơ hội trong tương lai thì hiện nay, ngành sản xuất hồ tiêu vẫn còn thiếu tính bền vững, bộc lộ nhiều yếu kém, tồn tại như sản phẩm chủ yếu chế biến thô, phụ thuộc thương lái, sản xuất tự phát, thiếu quy hoạch, môi trường bị suy thoái, ảnh hưởng đến năng suất, sản lượng, chất lượng sản phẩm của cây tiêu, việc áp dụng khoa học kỹ thuật còn hạn chế…

Do đó, tỉnh đã và đang xúc tiến xây dựng và thực hiện Đề án phát triển bền vững cây hồ tiêu trên địa bàn tỉnh Đắk Nông giai đoạn 2014 – 2016 và định hướng đến năm 2020. Qua đó, tỉnh sẽ liên kết với các viện, trường đại học xây dựng các cơ sở sản xuất giống uy tín, tuyển chọn giống năng suất cao, có khả năng kháng bệnh để chuyển đổi dần những vườn tiêu không bảo đảm yêu cầu…

Đồng thời, việc đẩy mạnh chính sách hỗ trợ xây dựng cơ sở chế biến hồ tiêu, thu hút doanh nghiệp, triển khai công tác khuyến nông, khuyến khích người dân sản xuất theo tiêu chuẩn VietGap, Global Gap… cũng sẽ được các cấp, ngành, địa phương chú trọng hơn.