Quyền con người không tách rời với yếu tố môi trường

Theo khoản 1, Điều 3 của luật Bảo vệ môi trường năm 2014 có nêu khái niệm “môi trường là hệ thống các yếu tố vật chất tự nhiên và nhân tạo có tác động đối với sự tồn tại và phát triển của con người và sinh vật”.

Nói một cách tổng quát, môi trường là những gì xung quanh con người, giúp con người có cơ sở để tồn tại và phát triển. Chính vì vậy, môi trường xung quanh có trong lành thì mỗi người dân mới có thể sống tốt, phát triển, có sức khỏe đóng góp cho quê hương, đất nước.

Hồ Trung tâm huyện Tuy Đức luôn được giữ gìn xanh, sạch, đẹp. Ảnh: Ngọc Tâm

Hiện nay, trong quá trình phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đã có những ảnh hưởng đáng kể đến môi trường và tài nguyên thiên nhiên. Ô nhiễm môi trường chủ yếu từ các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp, cơ sở chế biến, gia công nhưng không thực hiện đúng quy định về xử lý chất thải.

Bên cạnh đó, quá trình đô thị hóa nhanh chóng, khai thác rừng bừa bãi cũng tác động đến cân bằng sinh thái; cùng với nhu cầu nước phục vụ sinh hoạt, dịch vụ, sản xuất ngày càng tăng làm suy thoái nguồn tài nguyên nước... gây ảnh hưởng trực tiếp đến quyền được sống trong môi trường trong lành của mọi người.

Trong thời gian qua, nhiều tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân chỉ vì lợi nhuận mà bỏ qua yếu tố môi trường, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của nhân dân, gây bức xúc trong dư luận. Vì vậy, yêu cầu cấp bách đặt ra cho mỗi người dân cần phải nhận thức đúng đắn, kịp thời đưa ra biện pháp hữu hiệu ngăn chặn tình trạng gây ô nhiễm, để bảo vệ môi trường hôm nay và cho thế hệ tương lai mai sau.

Với việc Hiến pháp năm 2013 khẳng định quyền con người không thể tách rời yếu tố môi trường đã phản ánh một bước tiến lớn, thể hiện việc mở rộng và phát triển quyền con người. Khi Nhà nước ghi nhận quyền được sống trong môi trường trong lành của mọi người cũng có nghĩa là đã ghi nhận trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng cuộc sống của con người.

Một sự thật hiển nhiên là các quyền con người không thể thực hiện được nếu môi trường không được bảo đảm, vì môi trường có liên quan và tác động trực tiếp tới hưởng thụ nhân quyền của mỗi cá nhân và cộng đồng. Vì vậy, bảo vệ và nâng cao chất lượng môi trường của con người là nhu cầu thiết yếu để bảo vệ cuộc sống con người, điều kiện tiên quyết bảo đảm nhân phẩm và giá trị của con người, thúc đẩy phúc lợi cho mỗi cá nhân, tập thể và cả cộng đồng xã hội.

Thể chế các điều trong Hiến pháp, Quốc hội đã thông qua luật Bảo vệ môi trường 2014, với rất nhiều quy định, nhằm bảo đảm sự phát triển bền vững, mọi người dân được sống trong môi trường trong lành.

Song song với trách nhiệm của Nhà nước, bảo vệ môi trường cũng là gắn liền với trách nhiệm, nghĩa vụ của mỗi công dân, của toàn thể cộng đồng cùng chung tay xây dựng môi trường trong lành, xanh tươi. Bảo vệ môi trường không nhất thiết là mỗi người đưa ra một kế hoạch đồ sộ hay chế tạo ra những phương tiện hiện đại.

Thay vào đó, chỉ cần những hành động đơn giản như tiết kiệm điện, nước, giữ gìn vệ sinh đường phố, nơi ở, trồng cây xanh... là mỗi người đang thể hiện sự quan tâm, ý thức bảo vệ môi trường. Đối xử thân thiện với môi trường là đối xử tốt với chính mình. Đó cũng chính là thể hiện đạo đức của mỗi cá nhân, tổ chức trong xã hội, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái cộng đồng.