Qua khảo sát của HĐND tỉnh về thu, chi trong trường học: Cần có sự điều chỉnh cho phù hợp

Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh khảo sát việc thu chi tại Trường THCS Nguyễn Tất Thành (Gia Nghĩa)

Nhiều khoản thu chưa đúng quy định

Hiện nay, các trường thực hiện 3 khoản thu từ phụ huynh là thu tự nguyện (xã hội hóa), thu bắt buộc và thu thỏa thuận. Thế nhưng, điều đáng nói là hầu hết các khoản thu từ huy động tự nguyện và thỏa thuận chưa thực hiện đúng theo quy định.

Tại những trường được khảo sát, hầu hết đều chưa hiểu rõ được mục đích, ý nghĩa của việc thực hiện công tác xã hội hóa giáo dục và việc thu quỹ Ban đại diện cha mẹ học sinh. Hàng năm, các trường đều được phân bổ nguồn chi thường xuyên, nhưng hầu hết đều thu để phục vụ các khoản như chi trả điện, nước, vệ sinh, mua giấy thi và kiểm tra…Các trường đưa ra quá nhiều danh mục khoản huy động đóng góp với mức cao, nhưng lại chi nhỏ lẻ, ít có những công trình, phần việc cụ thể, rõ ràng.

Theo chủ trương chung, hàng năm Phòng Giáo dục - Đào tạo đều được giữ lại một phần nguồn kinh phí để hỗ trợ các trường sửa chữa trường, lớp học, mua sắm hoặc thay thế trang thiết bị, phương tiện giảng dạy và học tập.

Tuy nhiên, trong thực tế, các trường hầu như không được hỗ trợ mà chủ yếu là vận động từ phụ huynh học sinh; có trường huy động đến 100% kinh phí thực hiện các công trình. Điển hình như Trường tiểu học Nguyễn Viết Xuân ở xã Thuận An (Đắk Mil) có gần 50% học sinh dân tộc thiểu số và thuộc hộ nghèo, cận nghèo, nhưng lại huy động trên 400 triệu đồng làm sân trường. Trường mầm non Sơn Ca ở phường Nghĩa Đức (Gia Nghĩa) huy động mua sắm, xây dựng cơ sở vật chất những năm gần đây đều trên 120 triệu đồng/năm…

Qua khảo sát, các trường còn bình quân mức đóng góp, không đúng theo nguyên tắc tự nguyện. Nhiều trường còn thu huy động đóng góp đối với học sinh thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo như Trường THCS Nguyễn Tất Thành ở phường Nghĩa Trung (Gia Nghĩa), Trường tiểu học Nguyễn Viết Xuân ở xã Thuận An (Đắk Mil).

Một thực tế xảy ra nữa là, các trường chưa chú trọng xây dựng kế hoạch, dự trù kinh phí sát với thực tế trước khi huy động đóng góp. Ngoài việc huy động thu từ phụ huynh, các trường cũng chưa có kế hoạch thiết thực để huy động, vận động sự đóng góp từ các tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn. Tại một số trường, nhiều khoản thu không thực hiện đúng luật Ngân sách như thu không có sổ, không phát hành phiếu thu hoặc có phát hành cũng không đầy đủ, không thực hiện báo cáo quyết toán theo quy định.

Cần chấn chỉnh, giảm áp lực cho phụ huynh học sinh

Trước những bất cập, hạn chế trong việc thực hiện thu - chi ở các trường, Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh đã kiến nghị, đề xuất nhiều giải pháp để kịp thời chấn chỉnh, giảm áp lực cho phụ huynh học sinh. Theo đó, khi thực hiện các khoản thu chi, các trường phải có biên lai, biên nhận. Các khoản thu phải nộp tại Kho bạc Nhà nước và quản lý chi chặt chẽ phải giống như nguồn chi ngân sách nhà nước.

Những trường sử dụng kinh phí huy động để chi thường xuyên thì phải cắt giảm ngân sách chi thường xuyên. Đối với các khoản thu thỏa thuận giữa phụ huynh học sinh và nhà trường phải được thực hiện trên tinh thần thu đủ chi. Các trường phải dự toán nhu cầu cụ thể, chi tiết, nghiêm cấm thu vượt chi so với giá cả thị trường.

Trường tiểu học Nguyễn Viết Xuân, xã Thuận An (Đắk Mil) có gần 50% học sinh dân tộc thiểu số, hộ nghèo và cận nghèo, nhưng huy động nguồn xã hội hóa lớn

Cùng với đó, các trường phải phân định rõ nhiệm vụ chi ngân sách nhà nước với các khoản thu thỏa thuận, thu huy động từ phụ huynh. Riêng đối với các trường thu tiền từ phụ huynh để tổ chức bán trú cần thực hiện theo hướng dẫn chung về định mức chi cho bảo mẫu, giáo viên, người trực tiếp chăm sóc học sinh.

Các chi phí gián tiếp chỉ thực hiện trên nguyên tắc chi phí cho công tác quản lý hành chính liên quan đến hoạt động thu và chi nhiệm vụ này. Việc quy định định mức chi khoản thu bán trú sẽ tránh được tình trạng chi dàn trải cho toàn bộ đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên như hiện nay, nhất là chi cho những người không thuộc trách nhiệm.

Mặt khác, các đơn vị có thẩm quyền cần tăng cường kiểm tra, chấn chỉnh những trường vận động Ban đại diện cha mẹ học sinh thu tiền để phục vụ hoạt động không theo nguyên tắc tự nguyện, hoặc chi ủng hộ các hoạt động của nhà trường như liên hoan, du lịch, hỗ trợ lễ tết...

Các trường không thực hiện các khoản thu có tính chất tự nguyện đối với học sinh thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo. Trong những năm học tiếp theo, nhằm giảm gánh nặng cho nhân dân và lãng phí nguồn lực xã hội, UBND tỉnh cũng cần chỉ đạo xây dựng dự thảo nghị quyết trình HĐND tỉnh thông qua để quyết định về các khoản thu huy động đóng góp của nhân dân nói chung và phụ huynh học sinh nói riêng.

Có thể nói, việc thu - chi ở các trường học hàng năm vẫn luôn là vấn đề “nóng”, tạo những dư luận không tốt, ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa nhà trường và phụ huynh học sinh. Vì vậy, việc có những quy định rõ ràng trong thực hiện thu, chi ở các trường sẽ là một trong những cách thức để giảm bớt những dư luận không hay vào đầu các năm học, góp phần tăng cường mối liên hệ giữa phụ huynh và nhà trường để cùng nhau chăm lo tốt việc học tập của con em.