“Bệnh” hình thức

“Căn bệnh” hình thức là làm những việc không đáng làm, không nên làm; bé nhưng lại làm to; là nói hay, nói tốt nhưng làm thì dở, thậm chí cố ý đánh lừa về bản chất của sự việc, cố tình tạo nên các giá trị, phẩm chất ảo. “Bệnh” hình thức luôn có mối quan hệ chặt chẽ với bệnh thành tích, “bệnh” hình thức thường gắn với nạn quan liêu, cơ hội, lãng phí, “căn bệnh” hình thức gắn liền với "căn bệnh" thành tích, nặng về phô trương với tính chất “đầu voi đuôi chuột”, “cưỡi ngựa xem hoa, che giấu những điều không minh bạch, hoặc gắn liền với âm mưu “hợp lý hóa” để tư lợi, tham nhũng. “Căn bệnh” hình thức còn có thể do tâm lý sĩ diện, muốn “cho bằng chị bằng em”…

“Bệnh” hình thức... diễn ra nhất là trong việc tổ chức hội họp, tọa đàm, hội thảo, ngay cả các cuộc kiểm tra của cơ quan, đoàn thể ở nhiều cấp… Thông thường, trước khi tổ chức hội nghị thì có chương trình văn nghệ, phải có phóng viên quay phim, chụp ảnh...; phải cố gắng mời cho thật nhiều thủ trưởng “đến dự và chỉ đạo”. Trong đó, tiết mục “văn nghệ chào mừng” ít nhất cũng phải mất 30 phút. Đáng nói là chất lượng nội dung nhiều cuộc hội họp, tọa đàm, hội thảo, ngay cả các cuộc kiểm tra của cơ quan, đoàn thể nội dung sơ sài, tẻ nhạt. Nhiều cuộc họp, làm việc nặng về trình bày báo cáo, tốn nhiều thời gian.

Ngay cả cách làm báo cáo của cấp dưới gửi cấp trên cũng có biểu hiện bệnh hình thức vì dài lê thê, đầy đủ các mục, nhưng lại thiếu những nội dung mà người kiểm tra cần biết nhất. Thường là báo cáo tổng kết được “sản xuất” giống nhau, có đủ ưu đủ khuyết, mà khuyết thì chủ yếu do nguyên nhân khách quan… Trong khi đó, nội dung chính của hội nghị lại không được quan tâm đúng mức, phát biểu tham luận của nhiều hội nghị còn dài dòng, việc “kính thưa” quá nhiều. Thậm chí, có người còn “mượn” hội nghị để "nịnh hót" cấp trên. Hay chuyện khen thưởng theo kiểu quay vòng như là “lộc giời”, mỗi anh hưởng một tý, tôi trước anh sau.

“Bệnh” hình thức thường gắn với quan liêu, cơ hội, mà rõ nhất là lãng phí. Ví như việc xây trụ sở làm việc quá to; sắm nội thất đắt tiền… “Căn bệnh” đó thuộc về những cán bộ trong bộ máy công quyền, chứ người dân thì không ai lại ném tiền qua cửa sổ như vậy. Hay như, hội nghị nào cũng thấy chi phí khá tốn kém, trong khi đơn vị làm ăn lẹt đẹt, lương công nhân chỉ vài triệu đồng một tháng nhưng không dám bỏ mục văn nghệ, cũng không tự biên tự diễn “cây nhà lá vườn” cho đỡ tốn kém.

“Bệnh” hình thức dường như đã ăn sâu vào tiềm thức của không ít cán bộ, đảng viên. Nhiều biểu hiện cho thấy, người thực thi nhiệm vụ chỉ chăm chăm lo sao cho đẹp lòng cấp trên, phô trương mà quên rằng mục đích chính, trách nhiệm chính là hiệu quả công việc và hoàn thành công vụ một cách tốt nhất. Do mắc "bệnh" hình thức nên không ít cơ quan, đơn vị chưa tập trung vào nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm, giải quyết những vấn đề phát sinh, nổi cộm đang đặt ra. Nhiều sự vụ lẽ ra không đến mức lãnh đạo phải trực tiếp chỉ đạo giải quyết, nhưng chỉ vì cấp dưới ỷ lại vào cấp trên, không dám chịu trách nhiệm trước việc mình làm nên việc gì cũng hỏi ý kiến cấp trên “cho lành”.

“Căn bệnh” hình thức hiện nay đang có dấu hiệu trở thành căn bệnh mãn tính, rất khó chữa, nếu không nói là vô cùng khó chữa. Nếu không kiên quyết triệt bỏ kịp thời, “căn bệnh” hình thức sẽ tạo nên tập tính dối trá của nhiều người, nhiều nhóm người, của cả xã hội. “Căn bệnh” hình thức không chỉ đánh lừa nhận thức, tình cảm, luật pháp, làm rối loạn các chuẩn mực văn hóa, thẩm mỹ, đạo đức và pháp lý, mà còn làm tiêu hao một lượng thời gian và vật chất vô cùng lớn của xã hội và đất nước.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thường xuyên nhắc nhở phải chống các biểu hiện chuộng hình thức, gây tốn kém, lãng phí. Người đã từng căn dặn: "Phải kiên quyết tẩy sạch những khuyết điểm", trong đó có "ham chuộng hình thức". Hiện nay, trong bối cảnh toàn Đảng đang đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, các cấp ủy Đảng cần "tuyên chiến" với căn bệnh này. Vấn đề đặt ra hiện nay là các cấp ủy Đảng cần có quyết tâm loại bỏ "căn bệnh" hình thức bằng việc đổi mới phương thức lãnh đạo, phong cách làm việc cho khoa học, thực chất và hiệu quả.