Đền Trần (Nam Định)

Ðền Trần (Trần Miếu)là nơi thờ các vua nhà Trần cùng các quan lại có công phù tá nhà Trần, nằmtrong quần thể di tích của chùa Phổ Minh, thuộc thôn Tức Mặc, xã Lộc Vượng,ngoại thành thành phố Nam Ðịnh; bao gồm 3 công trình kiến trúc chính là đềnThiên Trường (hay đền Thượng), đền Cố Trạch (hay đền Hạ) và đền Trùng Hoa, đượcxây dựng trên nền cũ của các cung điện trong khuôn viên rộng khoảng 8 ha nằmtrên một khu đất cao, cách trung tâm thành phố Nam Ðịnh 4 km về phía tây bắc.

Tại đây, hàng năm tạiÐền Trần diễn ra Lễ khai ấn giữa đêm 14 và mở đầu cho ngày 15 tháng Giêng. Ðâylà sự hồi ảnh của tập tục cổ, sau những ngày nghỉ tết bắt đầu từ rằm thángGiêng thì triều đình trở lại làm việc bình thường.

Lễ khai ấn là một tậptục từ thế kỷ XIII, chính xác là vào năm 1239 của triều đại nhà Trần thực hiệnnghi lễ tế tiên tổ. Tại phủ Thiên Trường, vua Trần mở tiệc chiêu đãi và phongchức cho những quan quân có công. Những năm kháng chiến chống Nguyên- Mông sauđó, Lễ khai ấn bị gián đoạn cho tới năm 1262 được Thượng hoàng Trần Thánh Tôngcho mở lại.

Lễ khai ấn tại đền CốTrạch và Thiên Trường hàng năm vẫn được dân làng Tức Mạc duy trì đến nay, songvề hình thức nghi lễ có đơn giản hơn trước đây.

Sau lễ khai ấn đầu nămtại đền Cố Trạch và Thiên Trường còn có lễ hội lớn được mở vào dịp từ 15-20/8âm lịch hàng năm. Cũng như những lễ hội khác, nó bao gồm các nghi lễ và sinhhoạt văn hóa dân gian từ xưa ở đây diễn ra với các lễ rước từ khác đền chùaxung quanh về làm lễ dâng hương và tế tự ở đền Thiên Trường thờ 14 vị vua Trầnvà đền Cố Trạch thờ Trần Hưng Ðạo. Các đám rước gồm có: cờ, bát kiệu, kiệu longđình, đội trống nhạc lễ cùng đông đủ các bô lão và dân các làng xung quanh thamdự.

Tất cả các nghi lễ tạidi tích đền Trần từ lâu đã lưu giữ được các phong tục cổ truyền của dân tộcphần nào tái hiện được một thời kỳ lịch sử hào hùng của dân tộc, nội dung lịchsử được thể hiện sống động và sâu sắc, nó nuôi dưỡng bồi đắp tinh thần yêunước, ý chí bất khuất chống ngoại xâm, tâm thức uống nước nhớ nguồn của mỗingười Việt Nam.

Theo Quyết định1419/QÐ-TTg, ngày 27/9/2012 của Thủ tướng Chính phủ, Ðền Trần, Chùa Phổ Minh đãđược xếp hạng Di tích cấp quốc gia đặc biệt. Trong số hàng trăm di tích thờiTrần Nam Ðịnh đang lưu giữ, đền Trần, chùa Phổ Minh là tài sản vô giá.

NguyễnHồng (t.h)